FRONDA

tofa Jeżewskiego? Na razie użyję metaforycznego określenia - parafrazy jegoformuty z wiersza Dialog z mową - mianowicie „ogrzewa" on mowę poetyckąnadmiernie teraz w Polsce oziębioną i wysuszoną przez dyskursywną poezjęstarych mistrzów oraz wierszowane reportaże młodych oharystów i „barbarzyńców",jak się określali liczni debiutanci końca XX wieku. Smutna refleksyjność,świadome wygaszenie wyobraźni i niemuzyczność, cień śmiercicharakteryzowały późną poezję Różewicza, Szymborskiej, nawet Herberta;między innymi dzięki tym cechom była to liryka tak przejmująca egzystencjalnie.Natomiast programowy antyestetyzm i odchudzenie języka lirycznegoczęści młodych poetów - pod wpływem anglosaskiej poezji - coraz bardziejnuży swą monotonią oraz intelektualną jałowością. Krzysztof Jeżewskiwprowadza w ostatnich tomach swych wierszy więcej energii i światła do naszejliryki. Postarajmy się odpowiedzieć na pytanie: w jaki sposób to robi?W tomie Muzyka prowadził fascynujący dialog ze sztuką dźwięków. Byłto podzielony na 64 części zapis istnej eksplozji wizji, obrazów głębokichwewnętrznych przeżyć i zaskakujących komentarzy, wywołanych kontaktemz arcydziełami kompozytorów - od Palestriny do twórców naszego czasu.Powstało dzieło niezwykłe, jakiego dotąd nie było w polskiej (a chyba takżeeuropejskiej) liryce, co podkreślali znawcy przedmiotu. Zacytujmy KrzysztofaLipkę, który pisał:Nigdy dotąd nie podjęto tak potężnego zadania, nie próbowano językiempoezji oddać najbardziej immanentnych, wewnętrznych myślimuzyki. Nigdy też, mówiąc o muzyce, nie szukano tak odrębnej drogi.Konstanty Jeleński podobnie wypowiedział się już w 1984 roku: „tomemMuzyka zapełnił Jeżewski niemałą lukę w nowoczesnej poezji polskiej". Tommuzycznych wierszy naszego poety był również czymś wyjątkowym w skaliuniwersalnej; Daniel Roussange pisał:dzięki Muzyce Krzysztof Jeżewski znalazł się od razu wśród najciekawszychpoetów końca XX stulecia. Tom ten, który nie ma chyba precedensuw poezji współczesnej, obiera za punkt wyjścia muzykę. Dziękiniej poeta przenosi się w Transcendencję, w niedostępną przestrzeń,w której doznaje oświecenia.ZIMA 2006 1 39*