FRONDA

Jeśli poprzestaniemy na płytkiej eksploracji (myślowej) danych doświadczenia,uzyskamy fałszywy obraz świata z uprzywilejowaną pozycją homo sapiens.Jednak gdy pokusimy się o intuicyjne sięgnięcie do głębi, do ukrytegomeritum, odsłoni się przed nami panorama podskórnej, ponadgatunkowej(powszechnej) wrażliwości:Głuchy braciszku pokrzyw zły synku leszczynyWszyscy tutaj jesteśmy z tej samej głębiny(Ogród w Milanówku, gipsowe krasnale)Analogiczne supozycje wyraża pewna nader interesująca myśl Eliasa Canettiego:„Wszyscy przeżywamy to samo, nikt jednak nie może się o tym dowiedzieć.To jest identyczność tajemnic".2.3.3. Teoria wiecznego powrotuAntyczni stoicy, rozwijając kosmogoniczne koncepcje, głosili, że dzieje świata- po osiągnięciu swego kresu - zaczynają się powtarzać wedle niezmiennychpraw. Upraszczając sprawę: wszystko już było i powtórzy się wszystko.Zmodyfikowana idea powrotu światów odegrała później znaczącą rolę w poglądachwczesnochrześcijańskiego teologa Orygenesa. Twierdził on, że tzw.nasz świat niewątpliwie poprzedziło parę innych i kolejne nastąpią po nim,ponieważ Bóg nie może się obejść bez pola do działania.Ciekawa koncepcja „wiecznego nawrotu" jest ukoronowaniem ontologiiFriedricha Nietzschego. Do niej właśnie bezpośrednio nawiązuje J.M.Rymkiewicz.Nietzscheańskie Wielkie KołoZnowu toczy się wesoło(Kocie zaloty. Druga piosenka)Świadczy o tym wiele jawnych odwołań do filozofii autora Also sprachZarathustra, których dobitnym zwieńczeniem jest wiersz Kot uszaty - wiecznypowrót tego samego. Czytamy w nim: „Wszystko wraca jak kiedyś mówił rotmistrzNietzsche" („Twórczość" nr 11, XI 2003, s. 6).ZIMA 2006 117*