FRONDA

jednak, iż poezja, z której wyłania się przejrzysta, spójna, holistyczna wizjaUniversum, zawsze będzie się cieszyła prymatem nad propozycjami fragmentarycznymii rozwichrzonymi - przynajmniej w oczach tych, którzy nie chcąredukować życiowej aktywności do sceptycznego kiwania palcem (Pyrronz Elidy).1. Problemy epistemologiczneOd czasów starożytnej refleksji filozoficznej (Platon, Arystoteles, Plotyn)problemy teoriopoznawcze stale zaprzątały umysły najwszechstronniejszychmyślicieli, zyskując rangę zagadnień pierwszorzędnych bodaj od momentuostrych wystąpień reprezentantów szkoły sceptycznej (Pyrron, Karneades,Sekstus Empiryk). Radykalna krytyka wszelkiej ludzkiej wiedzy - łączniez twierdzeniami naukowymi - zaowocowała szybkim i bujnym rozwojem badań,zmierzających do ustalenia ścisłych kryteriów wiedzy pewnej i niepodważalnej.Prowadziło to do sukcesywnego oczyszczania naszych rezultatówpoznawczych z wszelkich błędów, nawet tych najtrudniejszych do wykryciai wyeliminowania. Począwszy od Francisa Bacona nowożytna myśl filozoficznanie mogła się obejść bez dogłębnych analiz gnoseologicznych, którychapogeum przypadło na okres neopozytywizmu, później - fenomenologii.Upowszechniło się przekonanie, iż szanujący się filozof nie może ignorowaćproblemów teoriopoznawczych. Również w poezji Rymkiewicza spotykamywiele afiliacji z szeroko pojętą tematyką epistemologiczną.1.1. Poznawczy potencjał teologii„Cóż to jest prawda?" Q 18, 38) - słynne pytanie Piłata wyraża pryncypialnyproblem teorii poznania, który można by rozbić na szereg szczegółowychkwestii w rodzaju: Czy poznanie prawdy jest w ogóle możliwe? Jakie władzepoznawcze umożliwiają nam poznanie prawdy o świecie? Jakie kryteriumpozwala człowiekowi odróżnić sądy prawdziwe od fałszywych? Jaki rodzajaktywności poznawczej gwarantuje dotarcie do prawdy?To ostatnie pytanie wiąże się ze wskazaniem nauki zdolnej (w szczególnymprzypadku) do metafizycznej heurezy, jednym zaś z najbardziej intrygującychw tej klasie zagadnień jest problem istnienia Bytu nieskończonego,96*FRONDA 41