FRONDA

dramatu, źródłem zarówno dobra, jak i zła. Wolność jest istotnym elementemkażdego systemu politycznego wywodzącym się z prawa naturalnego, ale to,co neokonserwatyści nazywają „fundamentem Zachodu", w rzeczywistościopiera się na nowoczesnej antropologii człowieka jako „podmiotu", samostanowiącegoindywiduum.LiberatorsChoć fundamentem neokonserwatyzmu jest nowoczesna koncepcja „wolności"jednostki wywodząca się z sekularnych źródeł, to jego siłą napędową jestprotestancki mesjanizm polityczny. Jest oczywiste, że przyjmowanie ofertyamerykańskiego mesjanizmu z szeroko otwartymi ramionami jest nieroztropne,chociażby ze względu na fundamentalne różnice kulturowe pomiędzyUSA a resztą świata. Niemniej jednak zawiera on wiele elementów, którepomogą nam odświeżyć rozumienie polskich tradycji politycznego myślenia.Przede wszystkim przypomina, że polityczny mesjanizm jest jedną z podstawowychsił napędowych cywilizacji chrześcijańskiej. Z dzisiejszej perspektywywidać, że Europa, odrzucając mesjanizm, pozbawiła się zarówno tarczy,jak i miecza, całkowicie przegrywając wiek XX. Jak się okazuje, mesjanizm,rozumiany jako silne oparcie politycznego działania na Prawdzie, święcitriumfy wbrew zaklinaczom postnowoczesności. Przykład amerykański przypomina,że aby zyskać siłę polityczną, powinniśmy zrewidować stosunek donaszych mesjanistycznych tradycji politycznych, zarówno w ich archaicznym,szlacheckim wydaniu, jaki i nowoczesnej, romantycznej wersji.Nie oznacza to jednak bezwarunkowego poparcia dla mesjanistycznejZIMA 2006 53*