FRONDA

To jest element relatywnie nowy. Narodził się wraz ze zmianą pokoleniowąw neokonserwatyzmie. Starsi się wycofali z aktywności, natomiast głównąrolę przejęli młodsi. Niekiedy była to zmiana w obrębie jednej rodziny. JohnPodhoretz i William Kristol, synowie sławnych rodziców, stali się postaciamipierwszoplanowymi. Zmiana ta była jednak głębsza. O ile starsze pokolenia,oprócz działań politycznych, były zainteresowane także szerszym kontekstemproblemu liberalizmu i dziedzictwa amerykańskiego, również filozoficznym,o tyle pokolenie młodsze takie zainteresowanie straciło. Stali się oniekspertami, doradcami i strategami Partii Republikańskiej. Stąd stara ideaobrony Ameryki przed oskarżeniami Trzeciego Świata i propagandą sowieckąprzekształciła się w nową ideę o decydującej roli USA w świecie po upadkukomunizmu. Ta nowa idea jest w dużej mierze faktem, to znaczy, rzeczywiścieAmeryka z racji swojej potęgi została skazana na bycie światowymmocarstwem. Czym innym jest jednak światowe mocarstwo, a czym innymgłoszenie programu demokratyzacji świata. U młodych neokonserwatystówte dwie rzeczy nakładają się na siebie, co niekiedy prowadzi do nieporozumień.Widać to na przykładzie wojny w Iraku. Zapewne istniały przesłankido interwencji w Iraku, ale niekoniecznie musiało się to wiązać z projektemwprowadzania demokracji w kraju, gdzie podziały nie mają charakteru podziałówwedług partii politycznych w klasycznym sensie. Neokonserwatyści- o czym świadczy znany tekst Charlesa Krauthammera - dowodzą, iż niechcą robić krucjaty demokratycznej, lecz kierują się politycznym realizmem.Sądzę jednak, że - jak w przeszłości, tak i teraz - mamy do czynienia z charakterystycznymdla Ameryki połączeniem realizmu z idealizmem. Byćmoże przyczyną pojawiających się podejrzeń o liberalno-demokratycznyutopizm jest właśnie ów brak szerszego i głębszego widzenia polityki, jakicharakteryzuje nowe pokolenie neokonserwatystów. Z pozycji stratega partyjnegoświat jawi się znacznie prostszy niż z perspektywy filozofa polityki.Jakie elementy neokonserwatyzmu sprawdziły się w ciągu minionych dziesięcioleci,a jakie nie?Główne przesłanie neokonserwatystów mówiące o granicach politykispołecznej stało się elementem nieusuwalnym z amerykańskiej polityki.Oczywiście spór o państwo opiekuńcze trwa, a akcja afirmatywna ma swo-ZIMA 2006 37*