FRONDA

izolowania grupy w Partii Demokratycznej, ma obecnie nie mniejsze znaczenieniż wówczas i jest nadal kierowana przeciwko próbom budowania przez „socjalistyczno-liberalnychreformatorów" tzw. nowego człowieka, bliskiego takżerewolucjonistom lewicowym.Neokonserwatyści, dawni krytycy systemu komunistycznego nie tyle jakowroga religii, tradycji i hierarchii, ile jako przeciwnika wolności, demokracji,kapitalizmu i praw człowieka, nie akceptują skrajnego leseferyzmu i koncepcjipaństwa minimum, bronionych ongiś przez ich brytyjskich kolegów. Opierającsię nie tyle na „momencie religijnym", ile na sceptycyzmie uzasadniającympolityczny realizm, dowodzą, że mechanizmy demokratyczne winny byćw pewnej mierze moderowane przez „niezależnych fachowców politycznych",którzy kształtowaliby debatę publiczną, określali programy polityczne, a nawetdefiniowali kryteria oceny działalności politycznej. Tym jednak, co wyróżniaprzedstawicieli kolejnego pokolenia neokonserwatystów (Luttwak, Muravchik,W. Kristol, Krauthammer), jest poczucie względności usprawiedliwiające tezę,że wszystkie poglądy i systemy wartości zależą od okoliczności historycznospołecznych.„Postawa pragmatyczna", różna od „utopijnej", jednak kojarzonaz krytyką skrajnego relatywizmu (kapitalizm i demokracja - której niepodobna„narzucić z zewnątrz" ani szybko doprowadzić do doskonałości, ale której należypomagać przez umacnianie jej „infrastruktury": wolnej prasy, związków zawodowych,partii politycznych i uniwersytetów - są jednak „moralnie wyższe"od innych rozwiązań ekonomicznych i politycznych) jest u neokonserwatystówbardziej godna uwagi niźli formułowanie podstaw „nowego nacjonalizmu"amerykańskiego, haseł antykomunistycznej krucjaty lub walki z terroryzmemw imię obrony praw człowieka lub krytyka prób rezygnacji z przywódczej roliAmeryki na rzecz słabej ONZ. Ten właśnie wymiar neokonserwatyzmu wartjest przemyślenia także w Polsce.BOCDAN SZLACHTABOGDAN SZLACHTA (1959) PROFESOR UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO. AUTOR LICZNYCH PUBLIKACJIZ HISTORII MYŚLI POLITYCZNEJ M.IN. ŁAD -KOŚCIÓŁ -NARÓD (1996). KONSERWATYZM. Z DZIEJÓW TRADYCJIMYŚLENIA 0 POLITYCE (1998). Z DZIEJÓW POLSKIEGO KONSERWATYZMU (2000). KONSERWATYŚCI POLSCY WO­BEC USTROJU POLITYCZNEGO DO1939 ROKU (2000). MONARCHIA PRAWA. SZKICE Z HISTORII ANGIELSKIEJ MY­ŚLI POLITYCZNEJ DO KOŃCA EPOKI PLANTAGENETÓW (2001). KONSTYTUCJONALIZM CZY ABSOLUTYZM. SZKICEZ FRANCUSKIEJ MYŚLI POLITYCZNEJ XVI WIEKU (2005). REDAKTOR NACZELNY PÓŁROCZNIKA „POL1TEJA. PISMOWYDZIAŁU STUDIÓW MIĘDZYNARODOWYCH I POLITYCZNYCH UJ". CZŁONEK OŚRODKA MYŚLI POLITYCZNEJ.34* FRONDA 41