FRONDA

czy neoliberalne. Sednem konserwatyzmu jest przekonanie, że każdy kraji wspólnota narodowa mają swoje dziedzictwo ideowe, odrębne uwarunkowaniaoraz własną drogę do przebycia. Neokonserwatyzm jest natomiastideologią „globalną", stojącą w sprzeczności z tożsamością narodową i różnorodnościąkulturową.Jest on także ideologią po prostu szkodliwą z punktu widzenia wartości,które konstytuują konserwatywny ład społeczny. Warto w tym miejscu zacytowaćJohna Graya. Ten niegdysiejszy apologeta i współpracownik MargaretThatcher po latach bardzo krytycznie opisał skutki społeczne brytyjskiejodmiany neokonserwatyzmu z punktu widzenia wartości konserwatywnych.W swym eseju Dziwna śmierć Anglii torysów pisał:Jednym z najważniejszych skutków zastosowanej w Wielkiej Brytaniipo 1979 roku radykalnej strategii wolnorynkowej był demontaż tychkoalicji interesów ekonomicznych i grup społecznych, które były rękojmiąistnienia konserwatyzmu przedthatcherowskiego. [...] Średnioterminowymskutkiem neoliberalnej polityki konserwatystów w WielkiejBrytanii jest erozja etosu w takich instytucjach jak służba państwowai służba zdrowia, które poddano reformie zgodnej z receptami myśleniakontraktowego i menedżerskiego. Jakby było mało tej dewastacjiznaczącego obszaru brytyjskiego dziedzictwa instytucji obywatelskich,owo neoliberalne dążenie do wtłoczenia życia społecznego w prymitywneramy modelu wymiany rynkowej przyspieszyło delegitymizacjętakich instytucji jak monarchia i Kościół. [...] destruktywna politykaderegulacji rynku pracy, która w latach osiemdziesiątych rozbijała ruchzwiązkowy, w latach dziewięćdziesiątych zaczęła niszczyć tkankę klasśrednich wykonujących wolne zawody. [...] Anglia torysów - owa bogatasieć wzajemnie powiązanych interesów, więzi szacunku społecznegoi odziedziczonych instytucji, sieć, którą zdolność polityczna torysówskutecznie chroniła i odtwarzała poprzez umiejętną jej adaptacjędo instytucji demokratycznych Wielkiej Brytanii - ta Anglia torysówjest dziś praktycznie martwa.Na pytanie, czy należy przeszczepić neokonserwatyzm na polski grunt, odpowiadamzatem, że wręcz przeciwnie. Powinniśmy go potraktować tak, jak22*FRONDA 41