FRONDA

człowiekowi na samoupodlenie, na odrzucenie norm moralnych i przez tozgadza się na ograniczenia moralne czy społeczne, a tym, co święty papieżPius X określił jako „fałszywe pojęcie godności ludzkiej", które każde ograniczenietraktuje jako poniżenie. Neokonserwatyzm zachowuje liberalne pojmowaniawolności jako brak ograniczeń, a nie jako sumę należnych swobód,wynikających z odniesień człowieka do Boga, do państwa, do rodziny, dokultury itd. (wolność religii, wolność polityczna, wolność rodziny, wolnośćintelektualna). Dlatego będzie skłonny traktować każde ograniczenie jako- niekiedy niezbędne - naruszenie wolności człowieka; a przecież tak nie jest.Zakaz poruszania się drogą po prawej stronie w Anglii i po lewej stronie nakontynencie to nie wyraz arbitralnych decyzji władzy, nie koncesja jednostkina rzecz państwa, ale praktyczny składnik porządku, zapewniającego wolnośćdrogową wszystkim.Traktowanie w Polsce neokonserwatyzmu jako propozycji politycznej dlaprawicy byłoby bezprzedmiotowe. W oporze do komunizmu i w opozycji dopostkomunizmu przetrwała w naszym kraju tradycyjna kultura chrześcijańska,dzięki czemu możliwe było przywrócenie po odzyskaniu niepodległościpodstawowych chrześcijańskich instytucji publicznych (szeroka ochrona życiaod poczęcia, katechizacja szkolna). Próby organizowania „umiarkowanejcentroprawicy" czy prawicy laickiej miały w tych warunkach charakter nietyle wzmacniania w społeczeństwie postaw konserwatywnych, ile ich częściowegorozkładu. Próby te zresztą kończyły się na ogół niepowodzeniem.W pewnym sensie neokonserwatywny, a w każdym razie postliberalny,charakter przybrała natomiast Platforma Obywatelska. Podobnie doneokonserwatystów w USA powstała w środowisku liberalnym. Podobnie- przesunęła punkt ciężkości polityki polskiej wyraźnie na prawo. Dokonałateż realnej - co nie znaczy, że wystarczającej i konsekwentnej - rewizji nastawienialiberalnego (reprezentowanego przez Unię Wolności) do miejscareligii w życiu publicznym, do postkomunizmu, do interesu narodowego, domiejsca Polski w Unii Europejskiej, do prawicy.Neokonserwatyzm - oryginalny czy jego polskiego analogie - prawicy niezastąpi. Może być dla konserwatyzmu ważnym partnerem i intelektualnymwyzwaniem do zdefiniowania naszego stosunku do społeczeństwa liberalnego.Ideały katolickiego konserwatyzmu to wiara, Ojczyzna i rodzina, toprzekonanie o wartości i potrzebie zachowania dziedzictwa i rozwoju życiaZIMA 200617*