SPIS RZECZY

co sam przyznaję – przyjąć lustro, w którym będzie mógł się przejrzeć, aletym bardziej potrzebuje on takiego lustra. Musimy umieć przyjąć Kościółjako uczestnika życia społecznego, ale uczestnika apartyjnego, który możew pewnym momencie powiedzieć: „Drogi przyjacielu, być może wyznaczyłeśsobie dobre cele, ale obserwuję cię od dawna i widzę, że jeśli nie zmieniszkierunku, to swego celu nigdy nie osiągniesz”. Do tej rewizji kompasu, dotego trzymania lustra Kościół ma nie tylko prawo, ale i obowiązek. (...)Kościół wyznacza miarę, ustawia na pewnej wysokości poprzeczkędla świeckiej władzy wszystkich czasów. Dobrze robimy, jeśli się do tegoprzymierzamy. Ja tak patrzę na Kościół. Nie da się oczywiście zaprzeczyćfaktowi, że wierni Kościołów chrześcijańskich mogą wyznawać różne poglądypolityczne. Jednak im więcej jest wspólnot w danej miejscowości czy regionie,im są one silniejsze, tym stanowią one bardziej sprzyjające zaplecze dlaświeckich sił, także partyjnych, prowadzących politykę zorientowaną nabudowanie wspólnoty. Z drugiej strony im bardziej świat, województwoczy miejscowość są zindywidualizowane, tym bardziej otwiera się pole dlamyślenia egocentrycznego, dla sił, które głoszą: „Zajmuj się wyłącznie sobą,miej na względzie tylko swoje cele”. Często więc duchowa gleba, na którejprowadzona jest walka polityczna, bardzo mocno wpływa, a niekiedy wręczdecyduje o wynikach tej walki. Dlatego bywa, że czasami zwyciężają tacychrześcijańscy demokraci, którzy na to nie zasłużyli.O nienawiściCzy kiedy nienawidzę, jestem jeszcze chrześcijaninem? Myślę, że nienawiśćjest tam, gdzie nie ma już Boga. To stan bez chrześcijaństwa. Staram się jakmogę unikać nienawiści, ale nie zawsze mi się to udaje. W człowieku czasamiotwierają się takie rany, że nawet, gdy mocno się stara, by nienawiść nieuderzyła mu do głowy, to nie zawsze może powiedzieć, że udało mu się tegouniknąć. Moim największym osiągnięciem jak dotąd jest ograniczenie tegouczucia, gdy się pojawia, do minimum. W języku węgierskim o człowieku,o którym źle myślimy, często mówimy: ty nędzniku! Przecież człowiek,który grzeszy przeciwko nam, jest w gruncie rzeczy nędznikiem, biedakiem,nieszczęśnikiem. Trzeba próbować rozdzielić człowieka od jego czynów. Złyczyn trzeba nienawidzić, ale sprawcy nienawidzić nie wolno.Zanim więc wpadniesz w przepaść, gdzie nie ma już Boga, możeszzawrócić: „Rzeczywiście, biedaku, nędzniku, nie ciebie nienawidzę, tylko to, co93Wszystko jest polityką, ale polityka to nie wszystko