SPIS RZECZY

powstanie, które było oczywiście honorowe, bohaterskie i godne chwały,ale nie osiągnęło swojego celu. Czesi z kolei w ‘68 roku wybrali inną formę– stwierdzili, że partię trzeba zmieniać od środka. Trzeba w nią wejść, byprzekształcać ją od wewnątrz, bo tylko w ten sposób można skuteczniedziałać. To było o wiele mniej godne chwały i mniej efektowne, prowadziłodo bardzo poważnych kompromisów, ale też nie okazało się efektywne –naród czeski nie osiągnął upragnionego celu. W ostateczności zwyciężyładoktryna Breżniewa.Zadanie polegało więc na poukładaniu politycznej kostki Rubika. Jakpoprzekręcać jej elementy w taki sposób, by wszystko ułożyło się w pożądanącałość? I tu odpowiedź dali Polacy w 1980 roku przez „Solidarność”. Było to61Gdy byłem dzieckiem, Zakopane stanowiłoszczyt moich marzeń podróżniczych. W tymczasie pasjonował mnie też bardzo u naspopularny polski serial Pan Wołodyjowski.jasne wybrzmienie odpowiedzi, której sformułowanie poprzedziły dyskusje,pisma, badania i refleksje kilku poprzednich lat, kiedy Polacy doszli downiosku: nie można iść ani na powstanie, ani w zmienianie partii od środka– w centrum zainteresowania trzeba postawić nie bezpośrednią, politycznąwładzę, ale należy przede wszystkim zorganizować społeczeństwo. Kiedy zaśnadejdzie możliwość przejęcia władzy politycznej, wtedy takie ukształtowanespołeczeństwo będzie umiało tego dokonać.Od początku lat 80. starałem się w duchu tej strategii działać naWęgrzech. Młodzi, którzy działali w ruchach pragnących przemiany,przygotowujących zmianę ustroju, garściami czerpali z pism, z myśli polskichopozycjonistów, brali od nich podstawy ideologiczne, strategiczne i taktyczne.W przeciwieństwie do wielu osób po 13 grudnia 1981 roku byłempewny, że wygramy. Większość była wówczas przygnębiona porażką,wprowadzeniem w Polsce stanu wojennego. W naszym regionie, w EuropieŚrodkowej, wytworzyła się całkowicie nowa sytuacja. Po próbach 1956 czyO polskiej kostce Rubika, sensowności partii chadeckich i Europie na rozdrożu