SPIS RZECZY

wstępnym. Granica wróciła na grzbiet Gór Stanowych, gdzie była poprzednio,rozgraniczając dorzecza Leny. Dociągnięto ją aż do brzegów OceanuSpokojnego. Moskwa uzyskiwała w zamian korzystne przyzwolenie na handelz Chinami, o który tak usilnie zabiegała, okraszone faktorią w Pekinie.Tak wytyczona granica „nerczyńska” dotrwała przez dwieście lat doroku 1858, kiedy to po wojnie krymskiej upokorzone Imperium Rosyjskie,wykorzystując jeszcze większe osłabienie Chin, odebrało im bez walki, namocy traktatu z Aigun, cały Amurski Kraj, a w roku 1860 jeszcze dorzeczeUssuri, tworząc w nim Primorski Kraj i budując Władywostok – symbolostatecznej władzy na wschodzie. Próby natychmiastowego zasiedleniatak zdobytego kraju okazały się jednak tragiczne. Ponad jedenaście tysięcyKozaków zabajkalskich przesiedlono w trybie administracyjnym na nowozajęte tereny. Niemal osiem tysięcy z nich zmarło z głodu i niedostatku tylkow ciągu pierwszego roku. Na miejscu żyznej niegdyś Jaksy-Ałbazinu panowałgłód. Dziś po dawnej twierdzy pozostała niewielka wioska kozacka, liczącakilkuset mieszkańców i przystanek autobusowy pod nazwą Ałbazino.Republika ZabajkalskaOstatecznie cały eksperyment zbuntowanych Polaków-Lah’czi, trwałdwadzieścia pięć lat: od buntu w Kiereńsku w 1665 roku do traktatuw Nerczyńsku w 1689 roku. Pozostawił jednak legendę, którą długo opiewanow pieśniach, że istniał kiedyś nad Amurem wolny kraj, i że mogło być w nimlepiej niż jest obecnie – choćby tak jak w Kanadzie, która w 1867 rokuuzyskała niepodległość w ramach Korony Brytyjskiej, nie zrywając jednakz nią więzi.Pieśni te dotrwały do momentu, gdy podchwycili je nowi zesłańcy z czasówpowstania styczniowego, przysłani nad Bajkał do budowy drogi wokół jeziora.Przyłączyli się oni do spiskujących w Kańsku rewolucjonistów rosyjskich podprzywództwem Serno-Sołowjowa. Z jego inspiracji podjęli wyzwanie i 6 lipca1866 roku proklamowali w Kułtuku nad Bajkałem powstanie RepublikiZabajkalskiej, wznosząc wyhaftowany w ukryciu sztandar SyberyjskiegoLegionu Wolnych Polaków i podejmując walkę nie tyle o własną wolność i kreskatorgi, ile o wolną Syberię dla wszystkich jej mieszkańców. Właśnie poprzezSyberię chciano zdemokratyzować resztę Rosji. Wielu Polaków zawróciłoz drogi ku granicy mongolskiej w Kichacie, by podjąć pod Miszychą nad rzekąBystrą beznadziejną walkę z nadchodzącymi Kozakami. Kto nie poległ, dostałsię do niewoli. Spieszący im na pomoc liczni zbiegowie z kopalń nerczyńskichruszali w drogę z miejsca, gdzie kiedyś stał Ałbazin. Marzyło im się „wolne