SPIS RZECZY

i liczna, najsilniejsza w Europie (a pewnie i na świecie) armia. Jakże inaczejniż podczas poprzednich wschodnich eskapad organizowanych (lub tylkoplanowanych) od Kazimierza Jagiellończyka po Stefana Batorego! Moskiewscybojarzy i pomniejsza szlachta z radością powitali hetmana i królewiczaWładysława, którego zgodzili się ogłosić nowym carem. Tym samym w latach1610-11 nieomal doszło do unii sarmacko-moskiewskiej, analogicznej dotej, którą pod koniec XIV wieku zawarły Polska i Litwa. Gdyby postawionowówczas kropkę nad i, Moskwa stałaby się kolejnym członem Rzeczpospolitej.Po takim wzmocnieniu, przyłączenie kolejnych państewek i miast, ciągnącychsię od Krymu po Ural, byłoby kwestią czasu. Nigdy nie powstałaby Rosja,a bez niej nigdy nie doszłoby do rozbiorów Rzeczpospolitej 10 .Zawinił jeden człowiek. Zygmunt III Waza. Jego celem nie było dobroSarmacji, tylko korona szwedzka, do której tytuł cara miał być tylkoprzystankiem. To dlatego, gdy unia polityczna i religijna były już prawiegotowe, wysunął absurdalny postulat przejścia Moskwy na katolicyzmi oddania mu korony. Tym samym pogrzebał największe geopolityczneprzedsięwzięcie w historii Polski, a w konsekwencji i Sarmację. Moskwianieuznali go za tyrana i zaatakowali wojsko Rzeczpospolitej, które na ichzaproszenie weszło wcześniej do miasta. Późniejsze losy słynnej interwencjina Kremlu, z płonącą Moskwą i dziesiątkami tysięcy trupów, były już tylkoponurym epilogiem.Jestem najdalszy od przypisywania sarmackiej klęski osobistym cechomZygmunta III Wazy. Uważam, że klęską Pierwszej Rzeczpospolitej była samamożliwość objęcia przez taką postać tronu i trwanie na nim do naturalnejśmierci. Najwyraźniej sarmackie społeczeństwo obywatelskie nie byłojeszcze wystarczająco dojrzałe, aby człowieka o chlubnym rodowodzie,ale kupczącego tronem, wysuwającego niedorzeczne propozycje i w ogóledziałającego w interesie własnym, a nie publicznym – uznać za szkodnikai odsunąć od władzy. Zapłaciło za to wysoką cenę. Fenomenalna okazjaustanowienia pax polonica od Odry po Ural nie tylko nigdy się nie powtórzyła,ale doprowadziła do powstania Rosji – nowoczesnego, despotycznegopaństwa, postrzegającego Rzeczpospolitą jako śmiertelnego wroga i natym strachu budującą swoją tożsamość. Otoczona już wkrótce przez trzydespotyczne mocarstwa, dla których, ze względu na swoją soft power byłazasadniczym zagrożeniem, Sarmacja musiała zostać przez nie unicestwiona.10 W tym kontekście ustanowienie w 2005 roku przez Rosję 7(4) listopada Dniem Jedności Narodoweji świętem „pamięci wyzwolenia Moskwy i Rosji od Polaków w roku 1612” nie jest, jak przedstawiły to polskiemedia, wydarzeniem kabaretowym, ale powrotem do źródeł tożsamości rosyjskiej po ostatecznym bankructwieidei komunistycznej.