SPIS RZECZY

wolności zawierającej w sobie komponent wolności negatywnej – słusznieuważanej za najważniejsze osiągnięcie zachodniej myśli wszechczasów – gdyThomasa Hobbesa i Johna Locke’a, którym przypisuje się jej autorstwo, niebyło jeszcze na świecie. Dzieło Wawrzyńca Goślickiego (De optimo senatore),uznawanego w ówczesnej Rzeczpospolitej za myśliciela raczej drugiegoszeregu, było kilkukrotnie zakazywane w Anglii jako wywrotowe, zanimpo kilkudziesięciu latach tamtejsi filozofowie mogli zacząć głosić poglądy27Republikanizm zapewnił EuropieŚrodkowo-Wschodniej z Polską na czele kilkasetlat największego znaczenia międzynarodowego,bogactwa materialnego, intelektualnegoi duchowego w całej jej historii.zbieżne z Goślickim, tyle że jako „własne” i „przełomowe”. Ten zwolennikrepubliki z przewagą arystokracji (czyli Senatu) był zresztą najbardziej bodajwpływowym sarmackim myślicielem za granicą – w Stanach Zjednoczonych,w przeciwieństwie do Polski, dość powszechne jest przekonanie, że Gorlicki,obok tzw. braci polskich, istotnie zainspirował Thomasa Jeffersona i ThomasaPaine’a – Ojców Założycieli USA.Choć w Pierwszej Rzeczypospolitej rządziła na co dzień reprezentacjapolityczna narodu (trzy „stany sejmujące”: król, Izba Poselska i Senat), tozasadniczo rządziło prawo. Prawo uchwalone za zgodą owej reprezentacji,dotyczące w równym stopniu wszystkich obywateli, łącznie z królem,który był jedynie primus inter pares. Prawo w niczym nie przypominającedzisiejszego legalnego bezprawia, bo podlegające żelaznej reguleniesprzeczności z wyższą instancją normatywną – lex naturale. A więc praworozumne i wychodzące od dobrego obyczaju, który miało jedynie uzupełniaći poprawiać w razie konieczności.Natomiast praktyka rządzenia była doskonale przystosowana dowarunków późnego średniowiecza. Nie mówiono o suwerenności, bo władzęuznawano za potrzebną tylko do tego, czego mieszkańcy nie załatwiąSarmacja - niedokończona przygoda