SPIS RZECZY

259Czy martwy może odczuwać ból?Utylitaryzm wprowadzony do bioetyki sprawia, że nieistotne stają sięzwiązane ze śmiercią mózgową problemy medyczne. NajistotniejszymPotrzeba świeżych organów decyduje o tym,że nie testuje się wielu nowych technikwyprowadzania chorych ze stanu śmiercimózgowej.z nich jest to, że ktoś uznany za martwego nie tylko może trwać w takimstanie zawieszenia między życiem a śmiercią, ale że może nawet z owegostanu wyjść. Ostateczność jest zaś absolutnym fundamentem każdejdefinicji śmierci. Jeśli śmierć nie stanowi granicy między światem żywycha martwych, to w istocie nie jest śmiercią, a jakimś innym stanem, byćmoże ją poprzedzającym, ale bez wątpienia nią nie będącym. Świetnie towidać zresztą w medycynie. Człowiek martwy, choć mogą mu jeszcze rosnąćpaznokcie czy włosy, nie produkuje już hormonów, nie może odczuwać bólui ma płaski wykres EEG. Natomiast człowiek w stanie śmierci mózgowejwydziela przysadką mózgową hormony odpowiedzialne za utrzymywaniemoczu. Ma też normalny wykres EEG (dokładniej ma go 20 procent chorych,u których badanie to wykonano klasyczną metodą, a znacznie większyodsetek tych, którym wykonano go za pomocą elektrody wprowadzonejbezpośrednio do komory mózgowej). I wreszcie argumenty absolutniefundamentalne: u wielu z pacjentów, od których pobierano narządy,zaobserwowano reakcje bólowe na rozcinanie skóry i pobieranie narządów(przyspieszone bicie serca, wzrost ciśnienia czy gwałtowne ruchu kończyn).Dar czy zabójstwo na granicy życia i śmierci?