SPIS RZECZY

Anna Szczęsna. To odstąpienie może także oznaczać na przykład nie podjęcieresuscytacji w sytuacji, gdy pacjent godzi się na bycie dawcą organów. Jeślizaś istnieje zgoda na odmienne traktowanie pacjenta z taką deklaracją i bezniej, wówczas powstaje pytanie o kryteria medyczne, jakimi kierować siębędzie zespół terapeutyczny. Czy będzie nim realny stan zdrowia pacjenta, czyewentualne dobro innych chorych, którym jego organy mogą uratować życie?Pytanie to staje się mocniejsze, gdy uświadomimy sobie, że definicjaśmierci (a to z niej wynikają opisywane procedury jej stwierdzania, a nawetmożliwości doprowadzenia do niej) została zmieniona nie dlatego, żezmieniło się rozumienie śmierci, a z przyczyn czysto utylitarnych. Kiedyw 1968 roku Harvard Medical School powołał komisję zajmującą się nowądefinicją śmierci i śpiączką mózgową, uzasadnienie konieczności podjęciatego tematu było czysto pragmatyczne: wielkie obciążenia, jakie spadająna pacjentów, ich rodziny i personel medyczny, a także problemy, jakiewystąpiłyby ze zdobyciem organów do przeszczepów, gdyby zachowanodotychczasową definicję śmierci 12 . Nie ma co ukrywać, że utylitarne źródła mateż zdecydowana większość współczesnych uzasadnień konieczności takiej,a nie innej definicji śmierci, a także medialne gromy oburzenia ciskane natych, którzy kwestionują prawdziwość i wiarygodność nowej definicji śmierci.Utylitaryzm wprowadzony tylnymi drzwiami do etyki medycznej rodzi przytym niebezpieczeństwo rozszerzania (na korzyść biorców) zasad i pomijaniaistotnych elementów diagnostycznych w sytuacji ludzi źle rokujących po to,by ratować tych lepiej rokujących. A że nie jest to obawa nieuzasadniona,najlepiej pokazuje sama historia zmiany definicji śmierci.Rumiany, ciepły i... martwyWszystko rozpoczęło się od przeprowadzonej w 1967 roku w AfrycePołudniowej operacji przeszczepu serca Louisowi Washkansky’emu. I choćosiemnaście dni później pacjent zmarł, to od tego momentu w wielu krajachświata rozpoczęto masowe przeszczepianie serc i nerek: a to postawiło przedlekarzami problem, kiedy można odłączyć „dawcę organów” (czyli innego12 H.J. Türk, Śmierć mózgowa w aspekcie filozoficznym, Etyczne aspekty transplantacji narządów, red. A. Marcol,Opole 1996, s. 60.