SPIS RZECZY

za oknem, na ulicy. A ten szacunek wymaga, aby wyjść i sprawdzić, przekonaćsię, jak jest naprawdę. A to trwa. Dopiero na błędach uczymy się, jak dalejbadać. To jeszcze trochę potrwa.Przyjęliście specyficzną metodę. Do tej pory Polska byłaopowiadana przez Krzemińskiego, Śpiewaka, Czapińskiegoitd. Wy opowiadacie Polskę kimś innym. Dlaczegojednak prof. Maria Łoś, a nie prof. Andrzej Zybertowicz?Dlaczego prof. Małgorzata Grzymała-Busse, a nie JózefDarski? Skąd taka metoda i jakie płyną wnioski z jejzastosowania?WK: To jest kwestia polityczności. Książka prof. Łoś Prywatyzacja państwapolicyjnego. Przypadek Polski, opowiadająca o uwikłaniu służb specjalnychw przejście systemowe, ukazała się po angielsku, a po polsku nigdy się nieukazała. Dzieje się tak dlatego, bo tutaj nikt nie jest zainteresowany jejwydaniem, ponieważ jest to materiał, w który polscy naukowcy nie chcąwchodzić, również na poziomie wydawnictw. To są sytuacje mocno uwikłanew bieżące zależności polityczne, dlatego wymykają się naukowcom. Pozatym traktowane są narzędziowo i nie służą diagnozie. I jeśli my chcieliśmyfaktycznie opisywać rzeczywistość, to nie mogliśmy się dać wetknąć w żadneokopy, dlatego nie mogliśmy sięgnąć po ludzi będących sztandarami tychokopów. Myślę, że wielu naukowców, specjalistów z bardzo różnych dziedzin,ma problem z przekazaniem tego, co naprawdę mają w głowach. Bo ludziomsię wydaje, że już jak ich widzą, to doskonale wiedzą, co oni w tych głowachmają. Weźmy taki eksperyment: wybory w USA, decydująca debata finalna.Małe miasteczko, jeden pub po jednej stronie ulicy i oglądanie debaty przezśrodowiska demokratyczne, drugi pub po przeciwnej i oglądanie debatyprzez środowiska republikańskie. Sprawdzano odbiór tej debaty i był ondiametralnie różny w obu środowiskach. To jest nieuniknione. Właśniedlatego unikaliśmy tych badaczy-sztandarów.Które z tych diagnoz, jakie usłyszeliście w Kanadzie czy USA,były dla was nowe, odkrywcze i słuchając ich, nie mieliściewrażenia, że słuchacie tego, czego się spodziewaliście?AH: Wielkie wrażenie wywarła na mnie opowieść profesora BronisławaMisztala, który potrafił beznamiętnie mówić o wielkiej krzywdzie, jaka