SPIS RZECZY

173Wasz projekt jest jednak taką próbą powiedzenia „to nietak”, „przebudźcie się”, próbą podsumowania i włączeniado dyskursu tych, których głosy, choć często ważne, niezostały do niego wcześniej włączone. Do dziś trwająw Polsce spory o to, co by było gdyby. Gdyby ktoś wpadłna pomysł zrobienia „Systemu 91” czy „Systemu 94”,byłaby szansa, że coś by się w Polsce inaczej potoczyło?WK: Ja nie mam wrażenia, że to funkcjonowało w takim zamknięciui nie proponowało się nowych rzeczy. Podstawowym problemem badań, naprzykład politologicznych lat 90. jest brak cech stałych w tym systemie, brakstałych praw rządzących rzeczywistością. Jaką mieliśmy stałość w ’91 czy ’94roku? Wydaje mi się, że teraz mamy taki moment, gdzie to wszystko zaczynabyć w miarę stałe i nadaje się do opisywania.Jednak ci badacze rzeczywistości radzili sobie świetnie.Brali opis transformacji na przykład z AmerykiPołudniowej i przykładali go do przypadku Polski.Mnóstwo makulatury naukowej w taki sposób powstało.WK: Gdyby tak robili, to jeszcze dobrze, ale oni najczęściej brali wzoryz krajów Europy Zachodniej.Polska nie jest dobrze zbadana i opisana, wartościowerzeczy z tego opisu nie są włączone do debaty. ProfesorLegutko często powtarza, że nie przemyśleliśmykomunizmu, dlatego nie możemy sobie z nim poradzić.Takich obszarów jest więcej.WK: To ja będę bronił naszych badaczy. Jak wiadomo, wzorcem do badaniaopinii publicznej są sondaże Gallupa i amerykańska tradycja w tego typubadaniach. Czy amerykańscy badacze są tak fantastycznymi naukowcami,że o lata świetlne wyprzedzają naszych? No, raczej nie są. Mają za to długątradycję badań empirycznych, do której można się odwołać i wyciągnąćwnioski do kolejnych badań. To po prostu musi trwać. My takiej tradycjijeszcze nie mamy. Ona się dopiero tworzy. Należy się szacunek temu światuSystemowcy czy systematyzatorzy?