SPIS RZECZY

jak ludzie definiują szczęście, jakim podlegają przymusom, co uważają zanaturalne i oczywiste. Gdy staramy się ująć to w kategoriach systemowych,odkrywamy to, co niepowtarzalne i unikalne dla naszej sytuacji tu i teraz,a co jest zupełnie inne od projektów „Solidarności” i realiów komunizmu.Przykładem może być obserwacja zmiany stosunku do pieniądza.Dawniej ludzie swoją drogę życiową, ścieżkę zawodową często ujmowaliw kategoriach altruistycznych, wspólnotowych, dzisiaj motywacje finansoweprzyjmowane są jako coś absolutnie dominującego i normalnego. Przed’89 rokiem pieniądz nie funkcjonował tak wysoko w hierarchii społecznej.Rekonstrukcja systemu miała nam de facto pokazać, jak nasza rzeczywistośćróżni się od pewnych projektów czy utopii „Solidarności”.WK: Ja bym się czepił tego bękarta, obecnego systemu, który wyłonił sięz totalizmu komunistycznego. Jeśli to nawet jest bękart, to trzeba pamiętać,że nie ma innego dziecka, bękart jest jedyną realnością i innej nie będzie jużnigdy. Wydaje mi się, że żaden z projektów na Polskę z ’89 roku nie wszedłw życie. Dla każdego, kto był przywiązany do któregokolwiek z ówczesnychprojektów, dzisiejsza Polska będzie takim bękartem. Całe szczęście zresztą.Mam wrażenie, że nie było takiej Woli, która przeprowadziłaby Polskęz jednego miejsca na drugie. Gdyby taka Wola była, gdyby ktoś lub cośwtedy było władne zaprojektować Polskę od podstaw i taką ją stworzyć,to stałaby się tragedia. Na szczęście mamy bękarta, który jest realny, jestrzeczywistością, jest wynikiem w znacznym stopniu spontanicznychprocesów społecznych, a nie jest utopią wcieloną.AH: Założeniem naszego cyklu było podjęcie próby spojrzenia na nasząnajnowszą historię jako na element wielkiego procesu dziejowego. Chłodnymokiem patrzeć na wielką zmianę, nie przyjmować języka rządzącychobecnie elit i wspierających je intelektualistów, którzy nie wyrastają ponadpolityczne doraźności i mimo wysokiej temperatury sporów działają wciążw systemie i na jego rzecz. To jest założenie naszego projektu. Obserwowanieinnych krajów postkomunistycznych, obserwacja tego, jak elity przechodząstopniowo na służbę innych mocarstw światowych, pokazuje jak w pewnymmomencie Polacy ze swoim kultem „Solidarności” stali się częścią pewnejkonieczności dziejowej. To jest właśnie ciekawe – zwracać uwagę nadeterminizm historyczny, a nie rozwijać alternatywnej historii, co by byłogdyby… Nam chodziło o diagnozowanie rzeczywistości, sytuacji, a nie naprzekładanie tego od razu na hasło zmiany, na jakiś nowy ruch społeczny.