SPIS RZECZY

Wiosną 2009 roku TVP 2 wyemitowała 5-odcinkowy cyklpublicystyczny System 09, którego autorami byli AndrzejHorubała i Wojciech Klata. Zamierzeniem programubyła diagnoza współczesnej sytuacji Polski w wymiarzepolitycznym, społecznym, ekonomicznym, kulturowymi duchowym. Jako stali komentatorzy w audycji wystąpili:Maciej Gdula z „Krytyki Politycznej”, Bartłomiej Kachniarzz „Frondy”, Michał Łuczewski z „Teologii Politycznej” i „44”,Krzysztof Wołodźko z „Obywatela” oraz Aleksander Ziołoz Pracowni Warsztatów Socjologicznych.W 1998 roku w filmie Trzysta mil do nieba grałeśjednego z dwóch braci, którzy uciekają z Polski doSkandynawii. Pod koniec jest taki moment, gdy rodzicerozmawiają z wami i ojciec krzyczy do słuchawki: „Nigdytu nie wracajcie”. Czy gdybyś był na miejscu tegochłopaka, to po 1989 roku zostałbyś w Danii lub Szwecji,czy wróciłbyś do Polski?Wojciech Klata: To jest pytanie, którego – moim zdaniem – nie należysobie zadawać.Dlaczego? 2,5 miliona ludzi w latach 80. zadało sobie topytanie i odpowiedziało, wyjeżdżając stąd. Po ’89 roku –nie znam cyfr – ale wyjeżdżających również można liczyćw milionach.WK: Tak, to idzie w miliony. Tylko że ci ludzie zwykle nie wyjeżdżalidlatego, że gdzieś indziej byłoby im wygodniej, ale dlatego że nie mogli jużżyć tutaj. Polacy zwykle nie wyjeżdżali, żeby było im lepiej, ale dlatego, żemusieli. Albo czuli, że muszą. Uważam, że człowiek nie powinien stawaćprzed takimi wyborami. Każdy ma jakieś swoje miejsce, w którym żyje. Rodzisię w jakiejś społeczności, jest gdzieś zakorzeniony, ma też pewne wynikające