SPIS RZECZY

niemieckich studentów od 1967 do mniej więcej 1977 roku. Nie jest to zarzutwobec pokolenia ’68. Nie jest to jego winą ani też zasługą. Moją intencją byłoopisanie historycznego związku między tymi dwoma pokoleniami.Wielu moich słuchaczy reagowało gniewnie na próbę wyjaśnianiaprzeze mnie tych kolektywno-biograficznych powiązań. Na przykładokoło sześćdziesięcioletnia słuchaczka stwierdziła: „My chcieliśmy dobra!A narodowy socjalizm był złem!”. „Zapewne zgodzimy się – odparłem– że społeczeństwo niemieckie jeszcze przez całe dziesięciolecia będzienaznaczone skutkami narodowego socjalizmu, wojny i niemieckiej zbrodni?”.„Naturalnie!”. „Skąd zatem czerpie pani siłę, aby stanowczo twierdzić, żeakurat pani życie miałoby być wolne od tego ciężaru!”. Milczenie.Polityczną formą sztucznej śpiączki była zimnawojna, która formalnie zamroziła minionewydarzenia. Czas mijał, nastąpiła „odwilż”.Peter Schneider przytacza w swojej książce Rebellion und Wahn wypowiedziRudiego Dutschke z okresu rewolty ’68 na temat narodowego socjalizmu.Na pytanie towarzysza SDS Tilmana Fichtera, czy nie należałoby, zamiastnieustannego koncentrowania się na przemocy w Afryce i Wietnamie, „zrobićczegoś w sprawie rozliczenia mordów na Żydach”, Dutschke odpowiedziałpo chwili wahania: „Jeżeli ruszymy ten temat, stracimy całą naszą siłę. Tahistoria nas pogrzebie. Nie można jednocześnie rozliczać się z mordów naŻydach i robić rewolucji. Musimy najpierw zaproponować coś pozytywnegowobec przeszłości” 9 .Rudi Dutschke, a wraz z nim pozostali uczestnicy ruchu ’68, uciekaŁprzed niemiecką historią. Jakie były tego skutki w praktyce, poświadczaReinhard Strecker, który od połowy lat pięćdziesiątych forsował akcjęuświadamiania społeczeństwa na temat niemieckich zbrodni. W 1960 rokuzostał federalnym referentem SDS ds. historii narodowego socjalizmu.W tym samym roku członkowie SDS zorganizowali w Berlińskiej Kongreshalle9 P. Schneider, Rebellion und Wahn, s. 190n. Dalsze, nie do końca przemyślane, jednak godne lektury relacjeSchneidera na temat indywidualnego obciążenia skutkami narodowego socjalizmu oraz próby ich odrzuceniaprzy pomocy rewolty znajdują się na s. 20, 73, 121, 145, 182-192, 200n, 247, 259 jego książki. Por. także późniejszeuwagi Rudiego Dutschke w: Götz Aly, Unser Kampf, s. 149, 151-168, 202-207.