SPIS RZECZY

83tworzonych planów społeczno-gospodarczych. Owocem negacji godnościosoby jest homo sovieticus – bierny, zrezygnowany, amoralny, pozbawionyO realizacji ideału demokratycznego wolnegospołeczeństwa świadczy nie tyle liczbaekskluzywnych galerii handlowych, autostradczy tanich linii lotniczych, lecz kultura życiapolitycznego i mentalność obywateli.prywatności i moralnej odpowiedzialności, jak i wyzuty z przekonaniao własnej wartości obywatel, który podporządkowuje się nakazomautorytarnej władzy.Typowe dla komunizmu deptanie godności ludzkiej prowadzi naprzykład do sytuacji, gdzie w instytucjach i urzędach, ale i w relacjachmiędzyosobowych, petent lub interlokutor ustawiany jest od początkuw pozycji podejrzanego. Zasadę domniemania niewinności zastępuje sięzasadą domniemanej winy (guilty until proven innocent). Szczerość i otwartośćnie są mile widziane, pytania budzą agresję, a obrona swoich racji prowadzido otwartego konfliktu. Przychylność i zaufanie zostają zastąpione przezparaliżującą życie publiczne podejrzliwość. Niestety, tam gdzie każdy jawisię jako potencjalny oszust, naciągacz, kombinator czy po prostu przestępca,nie jest możliwy szybki rozwój ekonomiczny i społeczny. Strukturalnapodejrzliwość generuje jedynie coraz większą liczbę agencji kontrolii nakładających się na siebie nakazów prawnych, które nie pozwalają nawyzwolenie się potencjału społecznego.Podobnie przejawem nieposzanowania godności osoby są obostrzenia,zasady, dyrektywy i procedury, które zamiast sprzyjać obywatelowi i czynićjego życie łatwiejszym, zdają się mieć jedynie na celu uprzykrzenie życia,upodlenie, stłamszenie, zabicie inicjatywy i niezależności. Pokutującymodel homo sovieticus sprawia, że o racjach i decyzjach w życiu publicznymnie stanowią argumenty, rzetelna ocena sytuacji, szczera chęć pomocy,zrozumienie drugiej osoby, logika służby, zdrowy rozsądek czy mówiącBiznes jako dobro moralne i filar ładu społecznego