SPIS RZECZY

W rzeczywistości – co jakoś nie chce się przebić do naszej zakutejświadomości – Roksolana była dla Ukrainy stracona. Jeżeli mielibyśmyrozpatrywać jej zasługi, to są to przede wszystkim zasługi dla państwatureckiego. Lisowska, która przyjęła islam, zasłynęła bowiem jako fundatorkawielu meczetów i szkół koranicznych. Ale nawet historycy tureccy oceniają jejrolę w dziejach swego kraju niejednoznacznie. Celem numer jeden Roksolanybył tron dla jej syna Selima. Jako mistrzyni politycznych intryg na sułtańskimdworze doprowadziła więc do wyeliminowania wszystkich potencjalnychkonkurentów. Zgładzeni zostali dwaj wielcy wezyrowie Ibrahim i RustemPasza oraz pierworodny syn Sulejmana i następca tronu Mustafa wraz zewszystkimi swoimi braćmi i dziećmi (czyli wnukami sułtana). Kronikarzedoliczyli się aż czterdziestu synów sułtana z innymi żonami i nałożnicami,którzy zostali wówczas zamordowani. Ich los podzieliła także nieprzychylnaRoksolanie matka Sulejmana.Ambitna Ukrainka osiągnęła swój cel, chociaż nie dane jej było gozobaczyć. Osiem lat po śmierci Roksolany tron sułtański objął jej ukochanysyn, który jako Selim Pijak zapisał się w dziejach Turcji jako jedenz najgorszych władców, nieudacznik i alkoholik, którego imię na zawszebędzie związane z upokarzającą klęską pod Lepanto.Dlaczego więc Roksolana jest tak hołubiona na Ukrainie i przedstawianajako bohaterka narodowa? Czyżby koiła nasz kompleks niższości jako naszarodaczka, której udało się zrobić karierę w jednym z największych mocarstwówczesnego świata? Ma rację Ołeś Buzyna, gdy pisze, że dzisiejszy kultRoksolany najlepiej chyba symbolizuje upadek, w jakim znajduje się obecnieUkraina. Podobnie myśli Jurko Wynnyczuk, który pyta, jaki przekaz niesiewybór takiej postaci na bohaterkę narodową. Dla Francuzów bohaterkąjest Joanna d’Arc, która gdy pojawił się wróg, chwyciła za miecz. Dla nasnatomiast bohaterką jest kobieta, która gdy pojawia się wróg – idzie z nim dołóżka. Mało tego – nie ucina temu wrogowi głowy jak Judyta Holofernesowi,ale jest wobec niego do końca lojalna. Jaki wzorzec postępowania promuje?Dawać dupy nieprzyjacielowi i być mu wierną. Czy to jest wskazówka dlaprzyszłych pokoleń Ukraińców (a zwłaszcza Ukrainek)? █