Stadsontwikkeling in transitie

More documents

Recommendations

Info

Een nieuwewerkelijkheid?Economisch laagtijHet is mei 2013 en de wereld zit alweer vier jaar ineen hardnekkige financiële crisis. Economen noemenhet zelfs de zwaarste crisis sinds de jaren ’30van de vorige eeuw. Kranten staan vol over bezuinigingenbij de overheid, toenemende werkloosheid,kopschuwe banken, strengere hypotheekregels eneen dalend consumentenvertrouwen. Als gevolgdaarvan heerst op de markt van woningen en kantoreneen malaise waarvan het einde nog niet inzicht is. Dat geldt ook voor Amsterdam. Veel lopendebouwprojecten raken vertraagd, ruim 1 miljoen m 2kantoren zijn uit plannen weggestreept en op diverseplekken stoppen ontwikkelaars en woningcorporatiesmet bouwen. Als gevolg daarvan zou het AmsterdamseVereveningsfonds – het stedelijk fondswaarin onrendabele plannen met winstgevende wordenverevend – dit jaar op een aanzienlijk tekort zijnafgestevend, als er geen extra maatregelen warengenomen. Kortom, een somber plaatje waarop maaréén antwoord mogelijk lijkt: wachten tot het overwaaiten daarna weer verder waar we geblevenwaren. Betrokkenen uit de bouwwereld wijzenechter op een paar belangrijke maatschappelijkeontwikkelingen, een dieperliggende onderstroomwaaraan we wellicht meer belang moeten hechtendan aan het toevallig economisch tij.Kwalitatieve vraagDe huidige markt voor woningen, kantoren en bedrijvenis niet te vergelijken met die van een generatiegeleden. Bewoners en gebruikers stellen nuveel specifiekere eisen aan kwaliteit en locatie. Projectendie zich vooral op kwantiteit richten, rakenhun product duidelijk moeilijker kwijt. Dat fenomeenvalt te verklaren uit het feit dat er landelijk geziengeen sprake meer is van een schrijnend tekort aanwoningen of bedrijfsruimte. Wie echt een dak bovenzijn hoofd nodig heeft kan morgen ergens terecht.We ontkennen niet dat mensen en bedrijven vaak aljaren op zoek zijn naar iets anders, maar hun vraagis vooral kwalitatief van aard. Bedrijven willen naareen betere locatie of in een ander type kantoor.Huishoudens zoeken iets passends voor hun levensfase,op een leukere plek, misschien naar eigen ontwerpof met andere voorzieningen, oud en sfeervolof nieuw en luxueus, iets bijzonders of gewoongoedkoop. In jargon uitgedrukt: het productiemodelis gekanteld van aanbodgestuurd naar vraaggestuurd.Als dat waar is, dan zou ook het productiemodelin Amsterdam zich aan moeten passen. Latenwe dat vooral niet als probleem benaderen, maar alseen innovatie met interessante kansen voor de stad.Veranderende samenlevingIn zijn recente en veelbesproken boek In het oogvan de orkaan beschrijft duurzaamheidshoogleraarJan Rotmans een transitieproces dat al jaren geledenbegon, maar zich nog grotendeels aan ons oogonttrekt; de volledige impact ervan wordt pas dekomende decennia voelbaar. ‘Onze samenleving isin een overgangsfase en bevindt zich op een kantelpunt.Van een verticale, centrale en verzuilde samenlevingnaar een horizontale, decentrale netwerksamenleving(…). Burgers en bedrijven hebbenhet stuur nu in handen en de overheid volgt opsteeds grotere afstand (…). In deze kantelperiodeworden oude systemen afgebroken en nieuwe opgebouwd.Oude waarden verdwijnen, nieuwe waardenontstaan. Dit gaat gepaard met pijn, angst en6
verlies, maar ook met hoop, geloof en vertrouwen.’Een van de symptomen van die transitie is een overheiddie op een fundamenteel niveau haar rol enverantwoordelijkheid probeert te herdefiniëren.Niet alleen op het gebied van zorg, welzijn, cultuurof onderwijs, maar ook in de ruimtelijk-fysieke sector.Voorheen was het gebruikelijk (vooral in Amsterdam)dat de overheid bepaalde wat er precies bijnieuwbouwprojecten en in de stedelijke vernieuwingmoest gebeuren: wat voor programma, voorwelke inkomens en doelgroepen. Zelfs plattegrondenen bouwkosten werden direct of indirect voorgeschreven.Daarna werd voor de uitvoering eenberoep gedaan op een paar grote ontwikkelaars,beleggers en stedelijke woningcorporaties. Tegenwoordigis dat duidelijk minder het geval. Ontwikkelaarsen woningcorporaties maken moeilijke tijdendoor, de overheid heeft weinig geld om locaties tefinancieren en verliest ook beleidsmatig aan invloed.Daartegenover staan vandaag de dag mondige,goed geïnformeerde en dikwijls vermogendeburgers, die goed weten wat er te koop is. Kortom,de posities van partijen die na de oorlog het bouwprocesbeheersten zijn wezenlijk verschoven. Sommigennoemen dat zelfs een paradigmawisseling.Waar het precies naartoe gaat is nog niet helder,maar de tendens is duidelijk. Ruimtelijke ontwikkelingenworden kleinschaliger en meer vanuit markten maatschappij vormgegeven. Hierbij horennieuwe gesprekspartners en een nieuwe rol voor degemeentelijke overheid. Welke, daar komen welater op terug.Transformatie bedrijventerrein OveramstelDit bedrijventerrein ten zuiden van het Amstelstationis al een tijdje verouderd. Een nieuw bestem-gebruikers. Voor dit gebied werd voor het eerst eenbeurt kavel voor kavel, in overleg met eigenaren enmingsplan in 2010 was het startsein om het terrein TREX toegepast, waarbij inkomsten uit erfpachtconversiesterugvloeien naar het gebied om degeleidelijk te laten ‘verkleuren’ tot een gemengdwoon/werkgebied, met moderne bedrijven en een transformatie te financieren.prettige maaiveldinrichting. De transformatie ge-7
Page 1 and 2: Stadsontwikkeling in transitie15 ve
Page 3: Inhoud56VoorwoordEen nieuwe werkeli
Page 8 and 9: Nieuwe benadering planvormingEen co
Page 10 and 11: ONTWIKKELINGENVan kwantitatieve naa
Page 12 and 13: 3. Co-creatie. Soms groeit ‘facil
Page 14 and 15: Herbestemming terrein Koninklijke M
Page 16 and 17: heeft hij besloten eerst een diepga
Page 18 and 19: Opwaardering Station RAIHet OV-SAAL
Page 20 and 21: Onaangeboorde bronvan 1,9 miljard e
Page 22 and 23: Tussen de partijenInmiddels mogen w
Page 24 and 25: mocht in principe meedoen, of het n
Page 26 and 27: Omgekeerde stedenbouwPlaberum of ni
Page 28 and 29: Vernieuwing Food Center Amsterdam (
Page 30 and 31: Tijdelijkheid als vriendHet laatste
Page 32 and 33: 4. Veel vertrouwde marktpartijen ge
Page 34 and 35: Voorlopig slotMiddenmeer-NoordDit b
Page 36: De Grand Travaux van de Noord/Zuidl

Stadsontwikkeling in transitie

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?