Stadsontwikkeling in transitie

VoorwoordHet gaat goed met Amsterdam. Er zijn problemen,maar de stad is populair bij onze eigen bevolking,staat internationaal hoog genoteerd en de sfeer isgoed. Afgelopen decennia zijn er prachtige wijkengebouwd, bruisende onderwijsinstellingen, duizendenwerkplekken, en de vernieuwde musea dragenbij aan een rijk cultureel leven. Ook de bevolkingneemt weer toe, zelfs met gezinnen met kinderen.Dat succes is mede te danken aan een gemeentelijkapparaat, dat zestig jaar lang een strikte regievoerde over talloze stedenbouwkundige ingrepenen vernieuwingsoperaties.Maar tijden veranderen. De naoorlogse methodevan stadsontwikkeling liep afgelopen jaren steedsvaker vast op veranderende rollen en financiële verhoudingentussen de overheid en de markt. Datnoopt ons daarom tot bezinning op de toekomstvan bouwen en vernieuwen in deze stad.Dit boekje was aanvankelijk bedoeld om ‘best practices’te verzamelen van ruimtelijke plannen die eenvoudigeren sneller werken, waardoor de productiestijgt en ambtelijke proceskosten dalen. De vijftienprojecten die zich meldden brachten ons echter opeen interessanter spoor dan instrumentele methodenhoe een plan simpeler te maken. Het bleek datin de projecten, de diensten en de stadsdelen opeen fundamenteler niveau wordt nagedacht over detoekomst van stadsontwikkeling. Dat levert een rijkeoogst op van inspirerende gedachten, experimentenen verhalen uit de praktijk. Het is fascinerendom te zien hoe projecten experimenteren met manierenvan gebiedsontwikkeling die beter aansluitenbij deze tijd. Bijvoorbeeld door de stroperige ballastvan onnodige procedures en regels overboord tezetten, maar zonder in grauw, ambitieloos vaarwaterterecht te komen. Daarnaast zijn er goede pogingenom de afnemende overheidsinvesteringen te compenserenmet het aanboren van meer privaat vermogen.Vooral de gemeentelijke strategie om meteen paar ‘chirurgische’ ingrepen een groot vliegwielop gang te brengen van kleine en grote gebiedsinvesteringen,van uiteenlopende partijen, spreekttot de verbeelding.Maar hoe interessant ook, dit boekje is niet meerdan een momentopname van een handvol fysiekruimtelijkeprojecten. Het bestrijkt misschien nietalle nieuwe ontwikkelingen, maar geeft wel eengoed beeld van de grote dynamiek in ruimtelijkeprojecten. Daarnaast ontbreken in deze publicatienog de projecten van het sociale domein, maar diekomen in een volgende editie ongetwijfeld aan bod,want de nabije toekomst van stedelijke ontwikkelingligt vooral in de synergie tussen projecten in hetsociale en het fysieke domein.Dit boekje laat in elk geval zien dat we op de goedeweg zitten. Het blijft nog zoeken naar nieuwe oplossingenin deze veranderende maatschappelijkewerkelijkheid, maar er is een hoop kennis en kundein het gemeentelijk apparaat. Er is al veel ten goedeveranderd: nu moeten we doorpakken.Pierre van Rossumdirecteur ProjectManagement Bureau5