Stadsontwikkeling in transitie
Stadsontwikkeling in transitie - Gemeente Amsterdam Stadsontwikkeling in transitie - Gemeente Amsterdam
Vernieuwing Food Center Amsterdam (FCA)Het FCA is ’s lands belangrijkste groothandelsmarkt gunning, waarbij inschrijvers los van elkaar langdurig‘meelopen’ met de plannen, totdat één partijvoor verse voedingsmiddelen. Op 21 hectare bevindenzich 100 bedrijven, deels in de oude monumentalemarkthal, en er werken 2.500 mensen. Na 75 wikkelen. In 2010 begon het proces, waarbij de ge-overblijft die het terrein bijna turn-key gaat heront-jaar was het terrein dringend aan modernisering meente een ‘ambitiedocument’ meegaf met eentoe. Zo’n complexe revitalisering van een bestaand paar minimale ruimtelijke en programmatischebedrijventerrein wilde de gemeente niet zelf leiden. eisen. Naar waarschijnlijk kan eind 2013 de gunningIn plaats daarvan werd gekozen voor aanbesteding plaatsvinden. Dan is na bijna 4 jaar een van de eerstegebiedsconcessies van Nederland voltooid.via de Concurrentiegerichte Dialoog (CGD). Dat iseen intensief traject van voorselectie, dialoog enIJburg 2e fase: flexibel in een strak gridDe stedenbouwkundige planstrategie van IJburg 2efase is een interessant voorbeeld van een plan datteruggrijpt op principes van organische ontwikkeling,maar zonder te vervallen in nostalgie of passiefafwachten. Zij noemen het zelf liever een vraaggerichteaanpak op basis van een door de gemeenteontwikkeld startbeeld. Gedacht wordt aan het ontwerpenvan een slim grid van straten en velden, zodaniggedimensioneerd dat zo’n beetje alledenkbare marktpartijen, programmatische functiesen typen bebouwing erin passen. Vervolgens nodigtde gemeente marktpartijen (van particulieren totgrote ontwikkelaars) uit om in een dialoog voorstellente doen voor het ontwikkelen van deze velden.Het projectteam heeft zelf voorlopig een flexibelewaaier van ontwikkelingsopties voor ogen:• Ruimte bieden aan zelfbouw en collectief particulieropdrachtgeverschap;• Marktpartijen (niet alleen corporaties en beleggers)die middeldure huurwoningen bouwen;• Marktpartijen (niet alleen corporaties) die goedkope(huur)woningen bouwen;• Mogelijkheid openlaten van turn-key ontwikkeling(bijvoorbeeld een heel veld ineens);• Traditionele ontwikkeling met bekende partijen,op basis van het Plaberum.Die ontwikkelopties mogen desnoods binnen eenveld door elkaar heen gebeuren. De gemeente zaldaarbij samenwerking (ook hier het community idee)aanmoedigen, bijvoorbeeld als partijen samen eenautoluwe buurt willen vormgeven, samen een duurzaamenergiesysteem willen opzetten of iets sociaal-28
maatschappelijks van plan zijn. De gemeente wil datzelfs faciliteren (binnen redelijke grenzen) met lageregrondprijzen en het inbouwen van flexibiliteitin het bestemmingsplan.De ontwikkelstrategie van het iets oudere IJburg 1efase was nog traditioneel (met name het Haveneiland).Op zich zaten marktpartijen daar ook al heelvroeg aan tafel, maar er waren alleen stoelen voorgrote bouwconsortia gereserveerd. Ook het stedenbouwkundigontwerp, het programma, materiaalgebruik,typen woningen en de situering van functieswas in hoge mate vooraf door de gemeente voorgeschreven.Op het Steigereiland liet de gemeentede teugels al wel een beetje vieren, en kwam er watruimte voor (zij het streng gereguleerde) zelfbouw.Tien ‘geboden’ van IJburg 2e faseOp basis van zijn eigen ervaringen formuleerde IJburg projectmanager Dries Drogendijktien ‘geboden’ voor gebiedsontwikkeling in deze veranderende tijden:1. maak geen blauwdrukplannen meer maar plannen die uitnodigen en ruimte bieden;2. de overheid faciliteert en werkt samen met andere partijen;3. de markt (financiers, afnemers, bewoners, exploitanten) zijn al aan de voorkant betrokken;4. wees flexibel in alle opzichten (proces, doelen, werkwijze, partners, contracten, organisatie);5. denk integraal en niet vanuit een beperkt belang;6. geen grote consortia meer maar kleine samenwerkingsverbanden;7. zoek naar nieuwe coalities met nieuwe partijen (word uitvinder of vind een niche);8. ga uit van een kleine korrel der dingen, een overzichtelijke schaal;9. werk stapsgewijs (en zet een stap terug of opzij als het moet);10. en ga uit van tijdelijkheid als strategie in plaats van iets wat je overkomt.Boven: ontwikkeling begint at random, met tijdelijke en permanentebestemmingen kriskras door elkaar. In het grid wordenper veld afspraken gemaakt over toegelaten bestemmingen,bouwhoogten enzovoort. Na verloop van tijd verdwijnen tijdelijkefuncties, of zij nemen een vaste gedaante aan.(Bron: temp.architectureurbanism)29
- Page 1 and 2: Stadsontwikkeling in transitie15 ve
- Page 3: Inhoud56VoorwoordEen nieuwe werkeli
- Page 6 and 7: Een nieuwewerkelijkheid?Economisch
- Page 8 and 9: Nieuwe benadering planvormingEen co
- Page 10 and 11: ONTWIKKELINGENVan kwantitatieve naa
- Page 12 and 13: 3. Co-creatie. Soms groeit ‘facil
- Page 14 and 15: Herbestemming terrein Koninklijke M
- Page 16 and 17: heeft hij besloten eerst een diepga
- Page 18 and 19: Opwaardering Station RAIHet OV-SAAL
- Page 20 and 21: Onaangeboorde bronvan 1,9 miljard e
- Page 22 and 23: Tussen de partijenInmiddels mogen w
- Page 24 and 25: mocht in principe meedoen, of het n
- Page 26 and 27: Omgekeerde stedenbouwPlaberum of ni
- Page 30 and 31: Tijdelijkheid als vriendHet laatste
- Page 32 and 33: 4. Veel vertrouwde marktpartijen ge
- Page 34 and 35: Voorlopig slotMiddenmeer-NoordDit b
- Page 36: De Grand Travaux van de Noord/Zuidl
maatschappelijks van plan zijn. De gemeente wil datzelfs faciliteren (b<strong>in</strong>nen redelijke grenzen) met lageregrondprijzen en het <strong>in</strong>bouwen van flexibiliteit<strong>in</strong> het bestemm<strong>in</strong>gsplan.De ontwikkelstrategie van het iets oudere IJburg 1efase was nog traditioneel (met name het Haveneiland).Op zich zaten marktpartijen daar ook al heelvroeg aan tafel, maar er waren alleen stoelen voorgrote bouwconsortia gereserveerd. Ook het stedenbouwkundigontwerp, het programma, materiaalgebruik,typen won<strong>in</strong>gen en de situer<strong>in</strong>g van functieswas <strong>in</strong> hoge mate vooraf door de gemeente voorgeschreven.Op het Steigereiland liet de gemeentede teugels al wel een beetje vieren, en kwam er watruimte voor (zij het streng gereguleerde) zelfbouw.Tien ‘geboden’ van IJburg 2e faseOp basis van zijn eigen ervar<strong>in</strong>gen formuleerde IJburg projectmanager Dries Drogendijktien ‘geboden’ voor gebiedsontwikkel<strong>in</strong>g <strong>in</strong> deze veranderende tijden:1. maak geen blauwdrukplannen meer maar plannen die uitnodigen en ruimte bieden;2. de overheid faciliteert en werkt samen met andere partijen;3. de markt (f<strong>in</strong>anciers, afnemers, bewoners, exploitanten) zijn al aan de voorkant betrokken;4. wees flexibel <strong>in</strong> alle opzichten (proces, doelen, werkwijze, partners, contracten, organisatie);5. denk <strong>in</strong>tegraal en niet vanuit een beperkt belang;6. geen grote consortia meer maar kle<strong>in</strong>e samenwerk<strong>in</strong>gsverbanden;7. zoek naar nieuwe coalities met nieuwe partijen (word uitv<strong>in</strong>der of v<strong>in</strong>d een niche);8. ga uit van een kle<strong>in</strong>e korrel der d<strong>in</strong>gen, een overzichtelijke schaal;9. werk stapsgewijs (en zet een stap terug of opzij als het moet);10. en ga uit van tijdelijkheid als strategie <strong>in</strong> plaats van iets wat je overkomt.Boven: ontwikkel<strong>in</strong>g beg<strong>in</strong>t at random, met tijdelijke en permanentebestemm<strong>in</strong>gen kriskras door elkaar. In het grid wordenper veld afspraken gemaakt over toegelaten bestemm<strong>in</strong>gen,bouwhoogten enzovoort. Na verloop van tijd verdwijnen tijdelijkefuncties, of zij nemen een vaste gedaante aan.(Bron: temp.architectureurbanism)29
Change language