Stadsontwikkeling in transitie

BuiksloterhamDit oude industriegebied van 100 hectare ligtaan de Noordelijke IJ-oever, ten westen vanFloradorp, en is onderdeel van het Noordwaartsproject. Doel is om hier tot 2030 eengemengde wijk te realiseren van ruim vierduizendwoningen, bedrijven en voorzieningen.Het geheel zal een robuuste, industriële uitstralingbehouden. De opgave is complexomdat voor slechts 33% van het grondgebiedeen GREX kon worden opgesteld, die geengrote investeringen voor het hele plangebiedkan opbrengen. De strategie berust daaromom het uitlokken van private investeringen,waardoor het hele gebied uiteindelijk tochkan transformeren. Mede daarom heeft degemeente ook geen stedenbouwkundig planopgesteld, maar lokt zij eigenaren en investeerdersuit de tent met een set spelregelsen criteria, waarbinnen initiatiefnemers (o.a.zelfbouw) veel vrijheid hebben om hun eigenambities en ideeën waar te maken.Nieuw stedenbouwkundigontwikkelmodelWe zien overal in de stad pogingen om De NieuweWerkelijkheid ook tot uitdrukking te laten komen inde manier waarop stedenbouwkundige plannenworden gemaakt. Het Plaberum, het gemeentelijkspoorboekje voor planvorming, lijkt daarbij enigszinsaan populariteit te hebben ingeboet. Projectenmaken melding van een simpel ‘StedenbouwkundigPlannetje’, een bijna ‘lege Bouwenvelop’, zoekentoevlucht tot ‘een soort ruimtelijke vlekkenkaart’ ofmaken liever een ‘business case met een kaart’. Isde tijd van masterplannen, massastudies en maquettetafelsvoorbij?Kritisch over het PlaberumDaarover lopen de meningen uiteen. Sommigenzien het Plaberum als een achterhaald instrument,dat niet meer past bij de manier waarop tegenwoordignog initiatieven tot stand komen. ‘Als een marktpartijnu aan de telefoon hangt met een goed idee,dan moet je die kans direct herkennen en pakken.Zo’n partij haakt waarschijnlijk af als je met het Plaberumin de hand eerst nota’s van uitgangspuntenen stedenbouwkundige plannen in procedure gaatlopen brengen.’ Anderen zijn voorzichtiger in hunopvatting: ‘Wij proberen wel los te komen van detraditionele stedenbouwkundige planvorming. Bijvoorbeelddoor niet toe te werken naar een voorafbedacht eindbeeld, maar door te volstaan met eenaardig startbeeld - bij wijze van goed begin. Ik benechter bang dat Nederlandse overheden uiteindelijkniet goed overweg kunnen met een aanpak waarineen eindbeeld wordt losgelaten.’25