Van welvaart naar welzijn

InleidingVan welvaart naar welzijnEconomische groei is niet waar het alleen om moet gaan in de samenleving. Ineen tijd dat de economie nauwelijks groeit, is dit ook geen gedachte om ons aanvast te houden. Vooruitgang is weliswaar belangrijk, maar dan gaat om veelmeer dan alleen een stijgend inkomen en toenemende materiële welvaart. Bijdeze constatering past de overstap naar een duurzamer groeimodel. De ontwikkelingvan een duurzame samenleving is een van de grootste uitdagingen vande 21ste eeuw. Op internationaal en nationaal niveau wordt al veel onderzoeknaar duurzaamheid gedaan. Deze studie richt zich op de duurzaamheid van Nederlandseregio's en laat zien op welke punten regio's vanuit duurzaamheidsoptiekgoed scoren en waar zorgen over bestaan. 1Veel mensen denken dat een duurzame ontwikkeling alleen over het milieu gaat,maar het begrip is breder. Naast ecologische ontwikkelingen zijn economische ensociale ontwikkelingen van belang voor een duurzame samenleving. Bovendiengaat het niet alleen over de impact van ons gedrag op het hier en nu, maar ookover de impact op mensen die elders of later leven. Een ontwikkeling kan alleenduurzaam zijn als wij onze kwaliteit van leven op een zodanige maniervormgeven, zodat het welzijn van anderen niet wordt aangetast.De ontwikkeling van een duurzame samenleving, wat houdt dat eigenlijk in?Bhutan, een klein land hoog in de Himalaya, ging de Westerse wereld hierinvoor. In plaats van de welvaart (het Bruto Nationaal Product) introduceerde dekoning het Bruto Nationaal Geluk als maatstaf voor de ontwikkeling van zijn landen inwoners. In zijn ogen leidt de eenzijdige nadruk op materiële welvaart nietper definitie tot een groter welzijn van de bevolking. Daarom dient niet het inkomen,maar het geluk van de bevolking de leidraad in het overheidsbeleid te zijn.Het beleid van de koning stelt unaniem dat de ontwikkelingen in het land nietten koste mogen gaan van cultuur, natuur en milieu en gezondheid. Het is devraag of dit ook voor Nederland de juiste weg is. Maar een breder welvaartsbegripdan economische groei is een weg die we zeker moeten gaan (Van de Belt,2012).Maar hoe weten we hoe duurzaam onze samenleving is? Steeds vaker wordt deduurzame ontwikkeling op nationaal niveau in kaart gebracht (zie bijvoorbeeldCBS et al, 2013). Over de duurzaamheid van regio’s binnen onze landgrenzen isechter weinig bekend, terwijl de regionale omgeving de directe leef- en acteeromgevingvan de bevolking omvat en daarmee rechtstreeks van invloed is ophet welzijn. Om deze reden ontwikkelde Rabobank een duurzaamheidsmonitorvoor Nederlandse COROP-regio’s 2 en gemeenten.1 Voor een uitgebreide beschrijving en verantwoording van de methodologie, zie de Special2013/10 ‘Van welvaart naar welzijn – Conceptueel kader en methodologie’.2 Nederland kent veertig COROP-regio’s (zie figuur in bijlage 1). Elk COROP-regio heefteen centrale kern met een omliggend verzorgingsgebied en blijft binnen de provinciegrenzen.3