Van welvaart naar welzijn
Van welvaart naar welzijn - Rabobank Van welvaart naar welzijn - Rabobank
En nu?De stuurbaarheid van regionale duurzaamheidIn deze duurzaamheidsspecial is de duurzaamheid van de veertig Nederlandseregio’s in kaart gebracht. Hierbij is per regio inzichtelijk gemaakt wat de bijdrageis van de verschillende dimensies op de kwaliteit van leven nu en later. Hetconstateren van verschillen in duurzaamheid is een begin. Het vervolg islastiger. Want hoe kunnen we werken aan verbetering van duurzaamheid?Een groot deel van duurzaamheid wordt op nationaal niveau bepaaldIn internationaal perspectief scoort Nederland relatief goed op de huidige kwaliteitvan leven. Dat geldt eigenlijk voor bijna alle dimensies van duurzaamheidnu, maar in mindere mate voor later en ‘elders’. Onze materiële levensstandaardis zo hoog dat we veel meer natuurlijke hulpbronnen gebruiken dan houdbaar isvoor later en ten opzichte van andere landen in de wereld. Naast de zorgen omhet natuurlijke kapitaal bestaan er ook zorgen over ons menselijk kapitaal. InEuropees opzicht kent de jongere generatie in Nederland een matig opleidingsniveau.Tegen deze achtergrond moeten de verschillen tussen regio’s binnenNederland worden geïnterpreteerd. Een in Nederland relatief minder duurzameregio kan in vergelijking met veel andere landen over het algemeen nog bestgoed scoren.Daarnaast speelt een grote rol dat behoorlijk wat duurzaamheidsdimensiesvooral op nationaal niveau worden bepaald. Denk daarbij aan de kwaliteit vaninstituties, maar bijvoorbeeld ook het beleid op het gebied van onderwijs engezondheidszorg. Andere dimensies, zoals biodiversiteit, zijn zelfs niet of nauwelijksop nationaal niveau te beïnvloeden. Regionale duurzaamheid is dus vooreen groot deel de uitkomst van ontwikkelingen die zich op een bovenregionaalniveau afspelen. Daardoor is de ‘maakbaarheid’ van de duurzaamheid in de regiobeperkter dan die op een hoger beleidsniveau.Geografische spreiding van duurzame regio’sBij de regionale verschillen binnen Nederland hebben we de duurzaamheid‘elders’ buiten beschouwing gelaten. Dit omdat dat binnen Nederland lastig teoperationaliseren is en omdat de belangrijkste verschillen op deze dimensie ookinternationaal zijn.De Randstad huisvest de meest duurzame regio’s van Nederland. In de regio’srondom de grootstedelijke gebieden, de ‘overloopregio’s’, is het goed vertoeven:wonen in de buurt van werkgelegenheidscentra en tegelijkertijd kunnenprofiteren van het gunstige leefklimaat in de eigen regio. Maar niet alleduurzame regio’s zijn in de economisch krachtige Randstad gelegen. Ooksommige regio’s daarbuiten scoren relatief hoog. Daarbij zijn het niet zozeer deeconomische variabelen waarop deze regio’s goed scoren, maar bijvoorbeeldleefomgeving en sociale cohesie.28
En nu?De minst duurzame regio’s worden gekenmerkt door een relatief lage score opde sociale, culturele, economische en ecologische dimensies.Dit zijn voornamelijk de grensregio’s. Delfzijl en omgeving en Zuid-Limburghebben binnen dit geheel een aparte status. De huidige kwaliteit van leven iseen aandachtspunt, maar zij hebben wel voldoende voorraad opgebouwd voorde toekomstige generatie. In Delfzijl en omgeving heeft dit betrekking op heteconomische en culturele kapitaal. In Zuid-Limburg komt daar het natuurlijkekapitaal nog bij.Multidimensionale duurzaamheidsverschillen…Doordat duurzaamheid zoveel verschillende dimensies kent, is er geen eenduidigrecept voor het werken aan een duurzamere regio. De economisch krachtigeregio Groot-Amsterdam scoort bijvoorbeeld slecht op de dimensie persoonlijkeonzekerheid door de relatief hoge criminaliteit. Voor een regio als Oost-Groningen geldt exact het omgekeerde. Dus een regio kan eenzelfde scorehebben op het totaal van duurzaamheid zowel nu als later, terwijl deduurzaamheidsbeleving – hoe is het om op dit moment in die regio te wonen –een totaal andere kan zijn.Ten eerste komt dit door persoonlijke voorkeuren. Als je hecht aan de dynamiekvan de stad, het culturele leven en de nabijheid van werk, dan ervaar je eengrootstedelijke omgeving als de juiste plek voor jezelf. Zoek je daarentegen rusten stabiliteit en een groene omgeving, dan is een plek buiten de stedelijkeregio’s meer voor de hand liggend. Wie in een regio woont die niet overeenkomtmet zijn of haar persoonlijke wensen, ervaart de regio als minder prettig.Ten tweede ontgaat ons in het leven van dag tot dag een deel van de effecten opde kwaliteit van leven later. We zijn niet elke dag bezig met de consequentiesvan ons gedrag nu, bijvoorbeeld dat we eigenlijk teveel met de auto rijden. Vaakis de kwaliteit van leven nu dominant: het feit dat we ons een auto kunnenveroorloven en daarmee kunnen rijden is voor velen belangrijker dan de externeeffecten op de leefbaarheid later.Deze verschillen in beleving van duurzaamheid moeten altijd in het achterhoofdworden gehouden bij het trachten de duurzaamheid te verbeteren. Wat voor deene persoon een vooruitgang in duurzaamheid kan betekenen, kan nog steedsvoor de ander – nu, elders of in de toekomst – een verslechtering zijn.…vragen om gedifferentieerde aanpak…In deze studie hebben we aangetoond waardoor de regionale verschillen in duurzaamheidkunnen worden verklaard. Bepaalde factoren, zoals de ligging van eenregio, economische structuur of bevolkingskrimp, zijn een gegeven en niet ofnauwelijks te beïnvloeden. Factoren die wel te beïnvloeden zijn, zijn dat slechtsin beperkte mate op regionaal niveau, zoals een hoger gemiddeldopleidingsniveau.29
- Page 1 and 2: Van welvaart naar welzijnDuurzaamhe
- Page 3 and 4: InleidingVan welvaart naar welzijnE
- Page 5 and 6: DuurzaamheidsdimensiesConceptueel k
- Page 9: Duurzaamheid in kaartIn Zeeland en
- Page 13 and 14: Kwaliteit van leven nuRegionale ver
- Page 15 and 16: Kwaliteit van leven nuWe zien een s
- Page 17 and 18: Kwaliteit van leven nuKaart 4: Aand
- Page 19 and 20: Kwaliteit van leven nuPolitieke par
- Page 21 and 22: Kwaliteit van leven nuOok staan de
- Page 23 and 24: Kwaliteit van leven laterFiguur 7:
- Page 25 and 26: Kwaliteit van leven laterBox 1: Pen
- Page 27: Kwaliteit van leven laterKaart 7: G
- Page 31 and 32: En nu?Grootstedelijke regio’s heb
- Page 33 and 34: LiteratuurlijstCBS et al (2011). Mo
- Page 35 and 36: ColofonDeze Special is een uitgave
En nu?De stuurbaarheid van regionale duurzaamheidIn deze duurzaamheidsspecial is de duurzaamheid van de veertig Nederlandseregio’s in kaart gebracht. Hierbij is per regio inzichtelijk gemaakt wat de bijdrageis van de verschillende dimensies op de kwaliteit van leven nu en later. Hetconstateren van verschillen in duurzaamheid is een begin. Het vervolg islastiger. Want hoe kunnen we werken aan verbetering van duurzaamheid?Een groot deel van duurzaamheid wordt op nationaal niveau bepaaldIn internationaal perspectief scoort Nederland relatief goed op de huidige kwaliteitvan leven. Dat geldt eigenlijk voor bijna alle dimensies van duurzaamheidnu, maar in mindere mate voor later en ‘elders’. Onze materiële levensstandaardis zo hoog dat we veel meer natuurlijke hulpbronnen gebruiken dan houdbaar isvoor later en ten opzichte van andere landen in de wereld. Naast de zorgen omhet natuurlijke kapitaal bestaan er ook zorgen over ons menselijk kapitaal. InEuropees opzicht kent de jongere generatie in Nederland een matig opleidingsniveau.Tegen deze achtergrond moeten de verschillen tussen regio’s binnenNederland worden geïnterpreteerd. Een in Nederland relatief minder duurzameregio kan in vergelijking met veel andere landen over het algemeen nog bestgoed scoren.Daarnaast speelt een grote rol dat behoorlijk wat duurzaamheidsdimensiesvooral op nationaal niveau worden bepaald. Denk daarbij aan de kwaliteit vaninstituties, maar bijvoorbeeld ook het beleid op het gebied van onderwijs engezondheidszorg. Andere dimensies, zoals biodiversiteit, zijn zelfs niet of nauwelijksop nationaal niveau te beïnvloeden. Regionale duurzaamheid is dus vooreen groot deel de uitkomst van ontwikkelingen die zich op een bovenregionaalniveau afspelen. Daardoor is de ‘maakbaarheid’ van de duurzaamheid in de regiobeperkter dan die op een hoger beleidsniveau.Geografische spreiding van duurzame regio’sBij de regionale verschillen binnen Nederland hebben we de duurzaamheid‘elders’ buiten beschouwing gelaten. Dit omdat dat binnen Nederland lastig teoperationaliseren is en omdat de belangrijkste verschillen op deze dimensie ookinternationaal zijn.De Randstad huisvest de meest duurzame regio’s van Nederland. In de regio’srondom de grootstedelijke gebieden, de ‘overloopregio’s’, is het goed vertoeven:wonen in de buurt van werkgelegenheidscentra en tegelijkertijd kunnenprofiteren van het gunstige leefklimaat in de eigen regio. Maar niet alleduurzame regio’s zijn in de economisch krachtige Randstad gelegen. Ooksommige regio’s daarbuiten scoren relatief hoog. Daarbij zijn het niet zozeer deeconomische variabelen waarop deze regio’s goed scoren, maar bijvoorbeeldleefomgeving en sociale cohesie.28
Change language