NARODOWY PLAN ROZWOJU 2004-2006

Strukturę osadniczą Polski cechuje umiarkowana, policentryczna koncentracja.W porównaniu ze strukturami krajów członkowskich UE i krajów stowarzyszonych wyróżniasię ona:• relatywnie niską stopą urbanizacji, która w okresie transformacji ustabilizowała sięna poziomie 62%,• policentrycznym układem miejskiej sieci osadniczej, w której dominującą rolęodgrywa kilkanaście miast o kilkusettysięcznej liczbie mieszkańców,• brakiem ośrodków metropolitalnych o randze europejskiej. Miasta polskieklasyfikowane są z reguły w piątej, bądź szóstej grupie w rankingachsporządzanych przez różne ośrodki naukowe. Stołeczna Warszawa z ludnością 1,6mln mieszkańców (co stanowi 4,2% ludności kraju) ma największe szanse awansuw tych rankingach, wykazując w latach transformacji najwyższą dynamikę wzrostuproduktu krajowego brutto (PKB),• dużą liczebnością ludności wiejskiej, rozproszoną w prawie 60 tys.miejscowościach. Nadmierne rozproszenie wiejskiej sieci osadniczej skutkuje m.in.utrudnionym dostępem do wielu usług (oświata, ochrona zdrowia) oraz wysokimikosztami uzbrojenia technicznego (drogi dojazdowe, wodociągi, kanalizacjai oczyszczanie ścieków, energetyka).Od 1 stycznia 1999 roku funkcjonuje w Polsce trójszczeblowy model władzypublicznej, z niezależną, wybieralną władzą stanowiącą i wykonawczą na szczeblu lokalnym,regionalnym i krajowym. Wprowadzona nowa organizacja terytorialna państwa łączy cechypaństwa unitarnego z modelem zdecentralizowanego systemu władzy publicznej. Na tę nowąorganizację składa się:• 16 dużych województw (odpowiadające regionom NUTS II 3 ), z których największepod względem obszaru i liczby ludności jest woj. mazowieckie (odpowiednio11,4% powierzchni kraju i 13,2% ludności), a najmniejsze woj. opolskie (prawie 4-krotnie mniejsze od mazowieckiego),• 315 (wg stanu na 19.04.2002 r.) powiatów oraz 65 miast na prawach powiatu(jednostki odpowiadające NUTS IV),• 2489 gmin (podstawowe jednostki samorządu terytorialnego (jednostkiodpowiadające NUTS V).Dla celów realizacji polityki rozwoju regionalnego wyodrębniono również poziomstatystyczny odpowiadający poziomowi NUTS III, wyróżniając 45 podregionów,obejmujących po kilka powiatów.2. Dynamika i struktura gospodarkiNa początku lat dziewięćdziesiątych poziom PKB w Polsce w przeliczeniu namieszkańca, szacowany według parytetu siły nabywczej pieniądza (ppp), wynosił ok. 4,5 tys.USD, co stanowiło zaledwie 30% średniej UE. Po krótkotrwałym załamaniu tempa wzrostuPKB na początku lat 90-tych wskaźnik ten wzrastał w tempie przekraczającym średnią3 Obecnie w Polsce zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 13 lipca 2000r. w sprawie wprowadzeniaNomenklatury Jednostek Terytorialnych do Celów Statystycznych (Dz. U. Nr 58, poz. 685 z późniejszymizmianami) obowiązuje podział na NTS odpowiadający NUTS.6