NARODOWY PLAN ROZWOJU 2004-2006

eformy terytorialnej państwa. Proces decentralizacji oraz przyśpieszenie procesówdostosowawczych do wymogów Wspólnego rynku przyczyniły się do ustalenia zasadkoordynacji, systemu instytucjonalnego, celów, zasad i procedur polityki rozwojuregionalnego (Ustawa o zasadach wspierania rozwoju regionalnego), a także powiększeniailości środków przeznaczonych na wsparcie rozwoju regionalnego i aktywnej politykiprorozwojowej.Od początku lat dziewięćdziesiątych przekształcenia gospodarcze w Polsce zyskałybezpośrednią pomoc finansową i techniczną ze strony Unii Europejskiej, głównie ze środkówprogramu Phare. Łącznie do końca 1999 r. Polska otrzymała w postaci bezzwrotnych dotacjiokoło 1,2 mld euro, z czego ok. 400 mln euro przeznaczono na programy realizujące celepolityki regionalnej, w tym 250 mln euro stanowiły programy współpracy przygranicznej,dalsze 100 mln euro przeznaczone było na działania o charakterze strukturalnym z dziedzinyochrony środowiska, transportu, rynku pracy, wsparcia dla małych i średnich przedsiębiorstw.Na działania przygotowawcze w zakresie wzmocnienia instytucjonalnego administracjii otencjalnych beneficjentów funduszy strukturalnych przeznaczono łącznie około 20 mlneuro. Skala pomocy ze strony środków UE latach 1993-1999 wynosiła średniorocznie około60 mln euro, tj. mniej niż 0,2% średniego poziomu PKB dla Polski w tym okresie.W sferze polityki rozwoju regionalnego, obok programów współpracy przygranicznejPhare CROSSBORDER do najważniejszych programów wspierających rozwój regionalnynależały: program inicjatyw lokalnych Phare - STRUDER, Phare - RAPID i Phare -STRUDER II oraz program Phare - INRED Rozwój Regionalny, częściowo programrestrukturyzacji górnictwa i hutnictwa, część inwestycyjna programu Phare TOURIN III orazprogram odbudowy po powodzi z 1997 r. „Phare Odbudowa”. Istotne znaczenie miałyprogramy wzmocnienia instytucjonalnego poprzez budowę kadr i struktur administracji doabsorpcji funduszy strukturalnych – specjalny program przygotowawczy do funduszystrukturalnych (Phare SPP – 1998 r.). Program SPP udzielił wsparcia dla kształtowaniapodstaw programowych polityki spójności w Polsce (pośrednim efektem programu byłopowstanie strategii strukturalnych na lata 2000-2006 dla 6 strategicznych obszarówinterwencji funduszy strukturalnych).Wynikiem realizacji programów Phare są:• poprawa wyposażenia infrastrukturalnego miast i wsi (infrastruktura drogowa,oczyszczalnie ścieków, systemów kanalizacji sanitarnej), w szczególnościw województwach graniczących z Niemcami oraz województwach Polskipołudniowo-wschodniej,• poprawa infrastruktury przejść granicznych,• poprawa infrastruktury kolejowej (linia magistralna E20) oraz drogowejo znaczeniu europejskim i krajowym (autostrada A4 Wrocław – Opole, obwodnicaPoznania),• pomoc inwestycyjna, szkoleniowa i doradcza dla małych i średnich firm w kilkurestrukturyzowanych regionach kraju np. Łódź, Katowice (programy STRUDER,RAPID, STRUDER II, program rozwoju regionalnego oraz ogólnopolskieprogramy wsparcia dla przedsiębiorstw – STEP, STEP II, EXPROM),• pomoc w likwidacji skutków powodzi w 1997 r. dla poszkodowanych terenówPolski południowej i południowo-zachodniej (Program Phare Odbudowa).• pomoc programu Phare w związku z programem restrukturyzacji górnictwa naGórnym Śląsku. UE przeznaczyła w ramach funduszu Phare na lata 1998 i 199956