NARODOWY PLAN ROZWOJU 2004-2006

I. DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEJI PRZESTRZENNEJ1. Informacje ogólnePolska jest położona w geograficznym centrum kontynentu europejskiego, na wschódod głównych centrów Unii Europejskiej. Graniczy z dziewięcioma państwami, w tymz dwoma (Dania, Szwecja) tylko na morzu. Długość granicy państwowej wynosi 3495 km,w tym lądowej 3055 km (z krajami członkowskimi i stowarzyszonymi UE tj. Niemcami,Czechami, Słowacją i Litwą - 1901 km, a z pozostałymi krajami tj. Rosją, Białorusiąi Ukrainą - 1155 km). Wysoki udział długości granic Polski będących w przyszłościzewnętrznymi granicami lądowymi UE stwarza szczególne wyzwania o charakterzepolitycznym i gospodarczym dla Polski i dla całej Wspólnoty.Powierzchnia kraju wynosi 312 685 km 2 , a ogólna liczba ludności ponad 38,6 mln.Polska jest więc największym krajem spośród państw przystępujących w roku 2004 do UniiEuropejskiej, a w poszerzonej Wspólnocie będzie szóstym krajem pod względem liczbymieszkańców - po Niemczech, Wielkiej Brytanii, Francji, Włoszech i Hiszpanii. Średniagęstość zaludnienia wynosi 124 osoby na km 2 .Polska jest krajem w większości równinnym, położonym w otwartej na wschód i nazachód przestrzeni Niżu Europejskiego. Obszar kraju jest zamknięty od południa łańcuchamigórskimi (Karpaty, Sudety), a od północy Morzem Bałtyckim. W strukturze użytkowaniagruntów niski jest udział lasów (29% ogólnej powierzchni), szczególnie w środkoweji środkowo-wschodniej części kraju. Zasoby wód powierzchniowych w przeliczeniu namieszkańca należą do najniższych w Europie, a możliwość ich wykorzystania ogranicza niskistopień retencji oraz braki w zabudowie hydrotechnicznej rzek. Jakość rolniczej przestrzeniprodukcyjnej jest relatywnie niska, choć występują także enklawy gleb bardzo dobrychi dobrych.W wielu rejonach kraju występują unikatowe w skali europejskiej walory przyrodnicze,coraz skuteczniej chronione przed antropopochodną dewastacją. Łącznie 32,5% powierzchniPolski jest prawnie chronione (w zróżnicowanych formach), w tym – najbardziejrygorystycznie w parkach narodowych, zajmujących 1% powierzchni kraju.Centralne usytuowanie Polski w przestrzeni Europy Środkowej i Wschodniej(w relacjach Wschód - Zachód, Północ- Południe) sprawia, że przez obszar kraju przebiegająkorytarze infrastruktury transportowej o znaczeniu kontynentalnym, zidentyfikowane wEuropejskiej Perspektywie Planowania Przestrzennego (ESDP) 1 oraz w Koncepcji PolitykiPrzestrzennego Zagospodarowania Kraju (KPPZK) 2 . Stan techniczny tych korytarzy i jakośćoferowanych usług transportowych nie są jednak zadowalające, co stanowi istotną barierę nietylko dla osiągania spójności społeczno-gospodarczej i przestrzennej Polski z obecnymikrajami UE, ale także dla dalszych procesów integracyjnych na kontynencie europejskim.1 ESDP - studium perspektyw rozwoju i zagospodarowania terytorium Unii Europejskiej, sporządzone przyszerokim udziale państw członkowskich. Obejmuje także obszar krajów stowarzyszonych. Dokument Ten niema charakteru obligatoryjnego, jednak pełni ważna rolę opiniotwórczą w sferach administracji i biznesu.2KPPZK – dokument planistyczny określający przyrodnicze, kulturowe, społeczne i ekonomiczneuwarunkowania oraz cele polityki przestrzennej Polski. Dokument zaakceptowany przez Radę Ministrów,stanowi podstawę programowania ponadlokalnych przedsięwzięć publicznych, wpływających na przestrzennezagospodarowanie kraju.5