Polityka równości płci Polska 2007

w liczbie osób podejrzanych o kradzież i kradzież z włamaniem – 7,65% w 2006 r. i 3,10% w 1996 r.Statystyki pokazują, że kobiety stanowią około 10% osób dopuszczających się przestępstw. W ciąguostatnich 10 lat nie zaobserwowano znacznego wzrostu liczby kobiet – sprawczyń przestępstw 15 .Dotyczy to również przestępczości dziewcząt. Dziewczęta znacznie rzadziej niż chłopcy trafiają doinstytucji poprawczych, jednocześnie częściej są umieszczane w zakładzie wychowawczym, nawetgdy nie zarzuca się im popełnienia przestępstwa (Przezwyciężanie..., 2004).Zdarza się, że kary wymierzane kobietom winnym popełnienia przestępstwa są niewspółmierniesurowe w stosunku do kar wymierzanych mężczyznom za udział w tym samym przestępstwie,zwłaszcza w sytuacjach, gdy kobieta, popełniając przestępstwo, przełamuje społeczny stereotypmatki lub kobiecości. Na przykład, kobiecie biorącej udział wraz z mężczyznami w zabójstwieprzypisywano rolę kierowniczą, mimo iż w akcie zabójstwa sama nie brała bezpośredniego udziału,a biegły nie dopatrzył się w jej osobowości cech przywódczych. Opinię publiczną zbulwersowałoskazanie kobiety na dożywocie za zabójstwo czworga swych nowonarodzonych dzieci, przyrównoczesnym uniewinnieniu ich ojca. Sąd odrzucił z góry kwalifikację prawną dzieciobójstwai nie dał wiary wyjaśnieniom oskarżonej, że do swych czynów była zmuszana przez męża. Dał przytym wiarę zapewnieniom męża, iż nie wiedział on, że żona była w ciąży i rodziła.Kobiety zazwyczaj odbywają kary w gorszych warunkach niż mężczyźni. Zakładów karnychdla kobiet jest mało, często odbywają karę daleko od domu, co utrudnia im kontakt z rodziną. Ponadtorzadziej niż mężczyznom stwarza się kobietom warunki do nauki, przyuczenia do zawodu.Należy zbadać, czy kobiety mają równe z mężczyznami szanse na uzyskanie przedterminowegozwolnienia i pomocy postpenitencjarnej. Rozpoznania wymaga również sytuacja osadzonych kobietcudzoziemek, szczególnie podatnych na dyskryminację krzyżową.Dyskryminacja ze względu na płeć i orientację psychoseksualną w zatrudnieniui w innych obszarach życia społecznegoDo 2003 r. nie było wyraźnych przepisów, na podstawie których można było dochodzić roszczeńo dyskryminację. Osoby czujące się ofiarami dyskryminacji zwracały się więc zwłaszcza doRzecznika Praw Obywatelskich, inspirując go w wielu wypadkach do wystąpienia do TrybunałuKonstytucyjnego. Jedną z pierwszych spraw rozstrzygniętych przez powołany w drugiej połowielat 80. XX w. Trybunał Konstytucyjny była sprawa niekonstytucyjności zarządzenia Ministraw sprawie rekrutacji studentów do akademii medycznych dyskryminującego kobiety 16 . Kilkaorzeczeń Trybunału odnosiło się do zróżnicowanego wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn, przyokazji których Trybunał wypowiedział zasadę, że przejście na emeryturę w przypadku ukończeniawieku 60 lat jest prawem, a nie obowiązkiem kobiety 17 . Za niezgodne z Konstytucją Trybunał uznałtakże segregowanie ofert pracy według płci, niedopuszczanie kobiet do niektórych zawodów,przyznawanie przywilejów zawodowych tylko mężczyznom (np. w przypadku zawodu nurka), czyteż przyznawanie płatnych urlopów, np. na opiekę nad chorym dzieckiem, tylko kobiecie 18 .Trybunał zajmował się też kwestią konstytucyjności przepisów prawnych lub Kodeksu etyki lekarskiejdotyczących przerywania ciąży, z reguły zajmując stanowisko nieprzychylne prawu kobietydo samostanowienia w tym zakresie. Jedno z orzeczeń dotyczyło możliwości odmowy wydaniaorzeczenia o dopuszczalności przerwania ciąży i odmowy wykonania zabiegu przerwania ciążyprzez lekarzy powołujących się na klauzulę sumienia. Trybunał uznał iż w obu sytuacjach odmowalekarzy jest zgodna z Konstytucją, przyczyniając się do nieuznawania przez lekarzy prawa kobietdo przerwania ciąży w zakresie dopuszczalności wyznaczonym przez obowiązujące prawo 19 .Ostatnio zaczęły pojawiać się pierwsze orzeczenia sądowe dotyczące naruszenia zasady równegotraktowania w zatrudnieniu na podstawie przepisów Kodeksu pracy, zwłaszcza mobbinguoraz ciężaru dowodu. Chociaż molestowanie seksualne jest przez Kodeks pracy traktowane jakoprzejaw dyskryminacji ze względu na płeć, do sądów pracy rzadko trafiają sprawy tego typu.Sprawy rozpoznawane przez sądy karne (art. 199 k.k.) dotyczą tylko najbardziej drastycznychprzejawów tego zjawiska (doprowadzenia do obcowania płciowego lub innej czynności seksualnejprzy wykorzystaniu stosunku zależności). Wedle doniesień prasowych sądy podchodzą do tegotypu zarzutów z nadmierną ostrożnością, zajmując się przy tym nierelewantnymi okolicznościami20 , domniemane ofiary czy też inne osoby, które stanęły w ich obronie, są zaś szykanowane 21 .15Serwis internetowy Komendy Głównej Policji, http://www.policja.pl/portal/pol/2/1239/16Orzeczenie z dnia 3 marca 1987 (sygn P 2/87), Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego, dalej: OTK 1987 poz. 2.17Por. orzeczenie z dnia 24 września 1991, sygn. Kw 5/91 OTK 1991 poz. 5. Problem nierównego wieku emerytalnego byłporuszany przez Trybunał w różnych aspektach w kilku innych orzeczeniach.18RPO/135587/93/III. Por też Zieliński, 1995.19Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 15 stycznia 1991, sygn. U 8/90. Por. też E. Zielińska glosa do tego orzeczenia,„Państwo i Prawo” 1991 Nr 7, s.112. Postanowienie z dnia 7 X 1992, sygn. U 1/92. Por. też orzeczenie z dnia 28 maja1997, sygn. K 26/96.20Jak np. w sprawie o molestowanie seksualne przez posła Łyżwińskiego.21Sprawa Frito Lays.87Sprawiedliwość i prawa człowieka