Polityka równości płci Polska 2007

wadzone przepisy sprzyjają ochronie bezpieczeństwa tych osób oraz zapobiegają wtórnej wiktymizacji.Akty te, zazwyczaj wprowadzone do polskiego ustawodawstwa pod wpływem podjętychprzez Polskę zobowiązań międzynarodowych, stworzyły w polskim prawie podwaliny lepszegorozumienia istoty dyskryminacji we wszystkich jej przejawach. Dotychczasowe wdrożenie standardówmiędzynarodowych nie zawsze było prawidłowe.Należy zwrócić uwagę na nieprecyzyjne przepisy zawarte w Kodeksie pracy, a w szczególnościniezręczne definicje dyskryminacji (bezpośredniej i pośredniej), nieprawidłowe definicje molestowania,brak zaznaczenia, że mechanizmy dochodzenia roszczeń wskutek doznanej dyskryminacjidotyczą również sytuacji, gdy kobieta jest w ciąży lub któreś z zatrudnionych rodziców korzystaz uprawnień rodzicielskich, a także na wąskie ujęcie zakazu retorsji z powodu dochodzenia roszczeńzwiązanych z dyskryminacją.Brak też uregulowania ustawowego dotyczącego ciała monitorującego przestrzeganie zasadyrówności szans, a spełniającego wymagane kryterium niezależności. Usytuowanie tego ciała(z wąsko określonym zakresem kompetencji) w strukturze Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej(MPIPS) nie spełnia tego kryterium. W zakresie uprawnień Rzecznika Praw Obywatelskichleży m.in. czuwanie nad przestrzeganiem zasady równości kobiet i mężczyzn oraz ochrona przeddyskryminacją, co jednak nie należało nigdy do priorytetów osób zajmujących to stanowisko.Zastrzeżenia budzi też zakres regulacji ustawy o przeciwdziałaniu przemocy, która niedostateczniezapewnia bezpieczeństwo osobom pokrzywdzonym (nie przewiduje się w niej np. możliwościnatychmiastowej czasowej eksmisji sprawcy przemocy przez policję ze wspólnie zajmowanegolokalu). Nowelizacja Kodeksu karnego (k.k.) i Kodeksu postępowania karnego (k.p.k.) jestniezadowalająca. Nadal przestępstwo zgwałcenia jest ścigane na wniosek, co w ocenie społeczneji części doktryny prawa karnego przyczynia się do bezkarności wielu aktualnych sprawców,utwierdzania przekonania o niewielkiej szkodliwości społecznej czynów tego rodzaju i społecznymprzyzwoleniu na ich popełnianie, podtrzymywania szkodliwych stereotypów społecznych natemat roli ofiary w etiologii tego przestępstwa.Negatywnie należy ocenić fakt, że brakuje zakotwiczenia konstytucyjnego dla idei uprzywilejowaniawyrównawczego; obecna regulacja tego problemu zawarta jest tylko w ustawie zwykłeji odnosi się wyłącznie do sfery zatrudnienia. Brak ustawowego upoważnienia do stosowania kwotlub odsetków docelowych reprezentacji poszczególnych płci w ciałach publicznych niepochodzącychz wyborów powszechnych lub na listach wyborczych (taka propozycja przewidziana w kolejnychprojektach Ustawy o równym statusie kobiet i mężczyzn, została dwukrotnie odrzuconaprzez Parlament). Brakuje ponadto wyraźnego uregulowania prawnego związków partnerskich,w tym homoseksualnych (podjęta w 2004 r. próba wprowadzenia odpowiedniej ustawy zakończyłasię niepowodzeniem). Przepisy ustawy o cudzoziemcach dotyczące ofiar handlu ludźmi uzależniajączasową legalizację pobytu od gotowości współpracy z wymiarem sprawiedliwości.Poza tym, mimo w miarę zadowalającego stanu prawnego, po 2005 r. wystąpiły nowe zagrożeniadla idei równości i niedyskryminacji. Sprawująca w latach 2005–2007 władzę koalicja rządowapo wyborach we wrześniu 2005 r. (PIS, Samoobrona i LPR) podjęła działania, które obniżyłypoziom ochrony prawnej kobiet w Polsce, np. likwidując urząd Pełnomocnika Rządu ds. RównegoStatusu Kobiet i Mężczyzn.Retoryka towarzysząca wprowadzaniu polityki prorodzinnej, mającej stymulować przyrostdemograficzny, sytuuje kobietę i jej prawa jedynie w kontekście rodziny. Próby zmiany KonstytucjiRP zmierzają do wzmocnienia ochrony prawnej nasciturusa, nadając embrionowi/płodowistatus osobowy przez rozszerzenie granic temporalnych przepisów odnoszących się do ochronyprawa do życia (art. 38) lub poszanowania i ochrony godności człowieka (art. 30) na czas przedurodzeniem (od momentu poczęcia). W chwili pisania tego raportu żadna ze zgłoszonych propozycjinie uzyskała wymaganej większości głosów. Jednak każda z rozważanych modyfikacji musiprowadzić, jeśli nie do pozbawienia kobiet ochrony większości ich praw w konsekwencji zmianyobecnie obowiązującej ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkachdopuszczalności przerywania ciąży 9 , to co najmniej do stworzenia konstytucyjnej bariery przedponowną liberalizacją przepisów zawartych w tejże ustawie 10 .Należy pozytywnie ocenić samą ideę wzmocnienia środków prawnych umożliwiających godzenieobowiązków rodzinnych z pracą zawodową. Jednak zaproponowany przez MPIPS programdziałań na rzecz rodziny, zawierając kilka propozycji legislacyjnych, które pozwolą kobietom na9Ustawa z dnia 7 stycznia z 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywaniaciąży, Dz. U. Nr 17, poz. 78 z późn. zm.10Liberalizacja taka nastąpiła w 1996 r. Przepisy dotyczące wskazań społecznych do przerywania ciąży utraciły mocobowiązującą z dniem 23 grudnia 1997 r. na podstawie Obwieszczenia Prezesa Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 grudnia1997 r. (Dz. U. Nr 157, poz. 1040).84Rozdział 7