Polityka równości płci Polska 2007

Rozdział 7. Sprawiedliwość i prawa człowiekaAgata Teutsch, Eleonora ZielińskaMapa problemówW rozdziale tym możliwe jest poruszenie jedynie wybranych zagadnień z zakresu sprawiedliwościi praw człowieka w kontekście dyskryminacji ze względu na płeć. Przemoc wobec kobiet zostałaopisana najbardziej szczegółowo, ponieważ, z jednej strony, jest jednym z najpoważniejszychnaruszeń praw człowieka, z drugiej zaś stanowi przeszkodę w korzystaniu przez kobiety z prawekonomicznych, politycznych itd.Niemożliwe jest wyczerpujące omówienie kwestii dyskryminacji krzyżowej (kiedy dana osobadoświadcza dyskryminacji lub przemocy z powodu płci, ale równocześnie niepełnosprawności,pochodzenia etnicznego lub narodowego, wieku lub orientacji seksualnej itd.), a także uwzględnienieproblemu mowy nienawiści i zbrodni z nienawiści. Prace nad rozdziałem utrudniał brakodpowiednich danych statystycznych i badań. Z tego powodu stosunkowo dużo miejsca poświęconowskaźnikom polityki równości płci.Choć prawa socjalne, gospodarcze, polityczne, prawa reprodukcyjne i seksualne należą oczywiściedo zakresu omawianych zagadnień, nie zostały w nim poruszone, ponieważ zajmują sięnimi autorki pozostałych rozdziałów.Opis praw człowieka z perspektywy równości płciPrawoW polskim systemie prawa istnieje wiele deklaracji równości kobiet i mężczyzn w różnychdziedzinach życia społecznego oraz przepisów mających na celu przeciwdziałanie szeroko pojętejdyskryminacji z jakiegokolwiek powodu. Taką gwarancję zawierają przepisy Konstytucji 1(art. 32 i 33), a także przepisy prawa pracy, w szczególności zawarte w rozdziale IIa Kodeksupracy 2 . Klauzule antydyskryminacyjne lub przepisy mające na celu zapobieganie dyskryminacjizostały zapisane w Ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych 3 i Ustawie o promocji zatrudnieniai instytucjach rynku pracy 4 . Ustawa o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie 5 , uznającfakt, że przemoc w rodzinie stanowi nie tylko najbardziej spektakularny przykład łamaniapraw człowieka kobiet i dzieci do życia, zdrowia, prywatności, godności i nienaruszalnościintegralności cielesnej oraz wolności, ale także stanowi istotną przeszkodę w korzystaniu przezkobiety z przysługujących im praw ekonomicznych, społecznych i kulturalnych, zawiera wieleprzepisów pozwalających przeciwdziałać temu zjawisku i mających na celu poprawę sytuacjiosób pokrzywdzonych. Zmiany Kodeksu karnego zaostrzają karę za przestępstwo zgwałceniai rozszerzają zakres penalizacji za przestępstwa przeciwko wolności seksualnej i obyczajnościpopełnione na szkodę małoletnich 6 .Wspomnieć trzeba o Ustawie o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórychprzestępstw umyślnych 7 oraz zmianach Ustawy o cudzoziemcach mających na celu umożliwienieosobom pokrzywdzonym w związku z przestępstwem handlu ludźmi, rozważającym lub decydującymsię na współpracę z wymiarem sprawiedliwości, zalegalizowania pobytu w Polsce 8 . Wpro-1Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.2Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, Dz. U. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.3Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, tekst jednolity Dz. U. z 2007 r. Nr 11,poz. 74 z późn. zm. (art. 2a).4Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy; Dz. U. Nr 99, poz. 1001 z późn.zm. (art. 36).5Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, Dz. U. Nr 180, poz. 1493.6Dz. U. Nr 163, poz. 1363.7Ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw umyślnych,Dz. U. Nr 169, poz.1415.8Art. 33 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach, tekst jednolity Dz. U. z 2006 r. Nr 234, poz. 1694, zmianywprowadzone ustawą z dnia 22 kwietnia 2005 r.83Sprawiedliwość i prawa człowieka