Polityka równości płci Polska 2007
Polityka równoÅci pÅci Polska 2007 - UNDP Polska Polityka równoÅci pÅci Polska 2007 - UNDP Polska
tycznego przesunięcia do kategorii zasiłkobiorczyń i klientek opieki społecznej. Działania w dziedziniepolityki rynku pracy lub polityki społecznej nie uwzględniają zróżnicowania jej podmiotówze względu na płeć.Polityka równych szansPrzepisy zawarte w innych aktach prawnych, przede wszystkim dotyczących pracy, świadczeńrodzinnych, osób niepełnosprawnych, promocji zatrudnienia i przeciwdziałania bezrobociu,czy ubezpieczeń społecznych, także stanowią element polityki państwa w odniesieniu doproblemu ubóstwa. Biorąc pod uwagę skalę biedy wśród dzieci w Polsce, ważnym elementempolityki zapobiegania odtwarzaniu biedy przez następne pokolenie jest system edukacji (potencjalniestwarzający możliwość zdobycia lepszych kwalifikacji niż rodzice, co z kolei zwiększaszanse na awans społeczny).W Polsce gender mainstreaming (GM) nie jest zasadą trwale wpisaną w konstrukcję politykiprzeciwdziałania ubóstwu i wykluczeniu społecznemu. Można by powiedzieć, że polityka ta,w przeciwieństwie do problemu, z którym ma walczyć, „nie ma płci”. Pewne nadzieje na zmianętego stanu rzeczy można wiązać ze przynależnością Polski do Unii Europejskiej (której dyrektywyw zakresie wcielania w życie gender mainstreaming Polska jest zobowiązana realizować) i działaniemDepartamentu ds. Kobiet, Rodziny i Przeciwdziałania Dyskryminacji przy MinisterstwiePracy i Polityki Społecznej (MPiPS). Choć wydaje się, że głównym obiektem zainteresowania tejkomórki są problemy rodziny, departament odpowiada też za promocję i realizację dyrektyw UniiEuropejskiej w odniesieniu do problematyki gender.Cele polityki równości płci w zapobieganiu ubóstwuCelem polityki równości płci w sferze przeciwdziałania ubóstwu powinno być chronienie takkobiet, jak i mężczyzn przed popadaniem w ubóstwo. Kolejnym celem polityki na rzecz równościpłci w odniesieniu do omawianego problemu powinno stać się zapewnienie równości szans kobieti mężczyzn na wyjście z biedy, a także ograniczenie jej głębokości i negatywnych skutków.Biorąc pod uwagę rozmaite determinanty i czynniki sprzyjające popadaniu w biedę i jej przedłużaniu,powyższe cele nie mogą być osiągnięte bez realizacji postulatów równości płci w tychsferach życia, które wydają się kluczowe z punktu widzenia zagrożenia ubóstwem, np. na rynkupracy czy w sferze edukacji.Przeciwdziałanie ubóstwu z pespektywy równości płci nie jest łatwym zadaniem. Po pierwsze,samo ubóstwo jest problemem uwarunkowanym przez wiele czynników różnego rodzaju i trudnojest skutecznie mu zapobiegać (ale i interweniować) inaczej, niż przez równoczesne uruchomieniedziałań przynależących do różnych działów polityki społecznej. Zniwelowanie zróżnicowaniaubóstwa ze względu na płeć wymaga, de facto, zmian o charakterze świadomościowym i ideologicznym.Zajmując się aktywizacją czy szkoleniem bezrobotnych, nie możemy abstrahować odnaszej wiedzy na temat istniejących w społeczeństwie ograniczeń uwarunkowanych stosunkiemdo płci.Uwzględniając owe uwarunkowane rolami płci ograniczenia zewnętrzne nie powinno się ichwpisywać w logikę działań. Świadomość ograniczeń, na jakie napotykają kobiety i mężczyźni powinnasłużyć pomocy w ich przezwyciężaniu. Planując na przykład działania na rzecz kobiet, należyuwzględnić, że są one zwyczajowo odpowiedzialne za opiekę nad dziećmi i starszymi lub niedołężnymidomownikami, i że zwyczajowo do nich należą domowe obowiązki. Skuteczne zaproszenie dodziałania kobiet powinno więc zawierać ofertę odciążenia ich w owych obowiązkach, np. w formieopieki nad dziećmi. Nie musi być to od razu grupa przedszkolna, taką rolę mogą pełnić formy samopomocystworzone przez same kobiety. Należy pamiętać o tym, że biedne kobiety cierpią na dotkliwybrak czasu, ponieważ często nie są np. w stanie kupić oszczędzających czas urządzeń lub usług.Jednocześnie nie powinno się reprodukować automatycznie systemu, który z kobiet czyni bardziejnarażone na popadnięcie w biedę. Wiedza o zróżnicowaniu biedy kobiet i mężczyzn powinna służyćprzeciwdziałaniu dyskryminacji na tym polu, nigdy zaś ją wspierać czy utrwalać.Decydenci i główni aktorzy78Kształtowanie polityki przeciwdziałania ubóstwu i łagodzenia jego skutków leży główniew kompetencjach Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Jest ono odpowiedzialne za formułowaniestrategii polityki równości płci w odniesieniu do przeciwdziałania ubóstwu i jej skutecznąRozdział 6
ealizację. Zakres kompetencji leżących w gestii tego ministerstwa w dużej mierze odpowiadacharakterystyce głównych sfer przeciwdziałania ubóstwu. Nie bez znaczenia wydaje się w tymkontekście fakt, że zadania dawnego Pełnomocnika Rządu ds. Równego Statusu Kobiet i Mężczyznzostały przekazane do MPiPS.Skuteczna realizacja zasady gender mainstreaming w odniesieniu do omawianego problemuspołecznego zależy od działania wielu rozmaitych aktorów, przede wszystkim działających w sferzepolityki rynku pracy, socjalnej czy edukacji (a więc przedstawicieli urzędów pracy, ośrodkówpomocy społecznej, centrów pomocy rodzinie itd.). Nie do przecenienia wydaje się też współpracamiędzy instytucjami publicznymi a organizacjami pozarządowymi.Wskaźniki polityki równości płci w kontekście politykiprzeciwdziałania ubóstwuWskaźniki polityki równości płci w obszarze zagadnienia zwalczania biedy wiążą się ściśle zewskaźnikami samego zjawiska. Głębokość ubóstwa jest określana przez poziom doznawanych deprywacji.Informację na ten temat uzyskuje się dzięki wskaźnikowi luki dochodowej, która oznaczawyrażoną w procentach różnicę między progiem ubóstwa a uzyskiwanymi dochodami. Biedama wymiar temporalny, oznaczający długość epizodów życia w niedostatku. W tym kontekścieważne wydają się zjawiska ubóstwa chronicznego oraz reprodukcji ubóstwa. Za szczególnie groźneformy ubóstwa uznaje się bowiem te, które łączą się ze specyficznym stylem życia (tzw. kulturabiedy), przekazywanym z pokolenia na pokolenie i ograniczającym szanse następnej generacji napodniesienie swojego poziomu życia. Dane na temat ubóstwa na świecie są systematycznie monitorowanei publikowane, m.in. przez międzynarodowe instytucje takie jak Bank Światowy (ONZ)czy Eurostat (Unia Europejska).Na poziomie legislacji wskaźnikami polityki równości w obszarze zwalczania biedy byłyby natomiastw odniesieniu rynku pracy – obecność zasady równej płacy dla obu płci za pracę równejwartości, oraz w polityce rodzinnej i socjalnej – istnienie aktywnych i aktywizujących form pomocyoraz instytucjonalnych systemów wspierających rodzicielstwo, od żłobków i przedszkoli doświetlic szkolnych i zajęć pozaszkolnych, by opieka nad dziećmi nie wykluczała rodziców z rynkupracy, wspierała w fazie poszukiwania miejsca pracy zarówno kobiety, jak i mężczyzn.Wnioski i rekomendacjeNajskuteczniejsze narzędzia polityki społecznej w obszarze walki z biedą powinny mieć prewencyjny,a nie interwencyjny charakter w odniesieniu do obu płci. Ponieważ zarówno popadaniew ubóstwo, jak i niemożność wyjścia z biedy wiążą się z deficytami i niepowodzeniami w różnychobszarach życia (zagrożenie biedą jest tym większe, im więcej sfer życia jednostki podlega deprywacji),„programy wczesnej interwencji” w odniesieniu do ubóstwa powinny oznaczać działaniaw wielu różnych obszarach: edukacji (działania zorientowane na podnoszenie kwalifikacji pożądanychna rynku pracy), rynku pracy (działania zmierzające do zwiększenia szans na trwałezatrudnienie i godziwe wynagrodzenie), polityki zdrowotnej (zapewnienie dostępu do profilaktykii świadczeń medycznych osobom biednym) czy mieszkaniowej (zapewnienie dostępu do mieszkańsocjalnych, przeciwdziałanie tworzeniu się w przestrzeni miejskiej skupisk biedy).W związku z powyższym postulujemy:• uwrażliwienie na problematykę biedy już we wczesnym procesie socjalizacji – pierwszymwarunkiem skutecznego przeciwdziałania ubóstwu jest zrozumienie jego uwarunkowańi odejście od stanowiska wartościującego, stygmatyzującego i marginalizującego biednych;hasło „zrozumieć biednego” powinno stać się swoistym nakazem dla wszystkich aktorówzaangażowanych w ten proces;• działania na rzecz inkluzji do rynku pracy po każdej fazie biedy;• uświadamianie społeczeństwa, że popadnięciem w biedę są zagrożeni w zasadzie wszyscyobywatele i obywatelki, ponieważ każdemu i każdej może zdarzyć się utrata pracy, choroba,utrata wsparcia ekonomicznego ze strony rodziny; natomiast kobiety powinny miećświadomość, że nawet jeśli znajdują się po różnych stronach linii wyznaczających graniceubóstwa, to sam fakt, że są kobietami, sprawia, iż w podobny sposób narażone są na znalezieniesię poniżej tej granicy;79Ubóstwo
- Page 30 and 31: • Ogólnopolskie Porozumienie Zwi
- Page 32 and 33: sceny politycznej oznacza w praktyc
- Page 34 and 35: Opis dobrych praktykSystem kwotowy
- Page 36 and 37: W roku 1997 Parlamentarna Grupa Kob
- Page 38 and 39: Opis sektora pracy z perspektywy r
- Page 40 and 41: Tabela 3.1. Wybrane mierniki aktywn
- Page 42 and 43: wynagrodzenie kobiet stanowi zaledw
- Page 44 and 45: Stosowanie prawa pracyKontrolę nad
- Page 46 and 47: • czas nieodpłatnej pracy wykony
- Page 48 and 49: Rodziny i Praw Kobiet - w obszarze
- Page 50 and 51: Rozdział 4.EdukacjaMagdalena Środ
- Page 52 and 53: że należą oni do pokolenia, któ
- Page 54 and 55: Wolność kobiet - w oczach autoró
- Page 56 and 57: Dodatkowo:• ankiety pozwalające
- Page 58 and 59: organizuje się obozy, w trakcie kt
- Page 60 and 61: Fundacja FeminotekaWenDo to metoda
- Page 62 and 63: 60nie z rokiem 1970, w którym ten
- Page 64 and 65: Kolejnym znaczącym czynnikiem ryzy
- Page 66 and 67: • artykułów 12(1) i 16(1) oraz
- Page 68 and 69: W Polsce nie prowadzi się badań i
- Page 70 and 71: gów już 75%, farmaceutki stanowi
- Page 72 and 73: Raport na temat zdrowia kobiet w wi
- Page 74 and 75: Rozdział 6.UbóstwoIza Desperak, M
- Page 76 and 77: • wymiar czasowy - bieda może st
- Page 78 and 79: • obserwuje się zjawisko „szkl
- Page 82 and 83: • uruchomienie mechanizmów opiek
- Page 84 and 85: Międzynarodowa Fundacja Kobiet - o
- Page 86 and 87: wadzone przepisy sprzyjają ochroni
- Page 88 and 89: Mimo że rola biegłych psychiatró
- Page 90 and 91: Z badań przeprowadzonych pod konie
- Page 92 and 93: prawnej trwają od 2004 r. i wydaj
- Page 94: • liczba programów edukacyjnych
- Page 97 and 98: Prawo do życia prywatnego i rodzin
- Page 99 and 100: Rozdział 8. Nauka, badania i nowe
- Page 101 and 102: odzaju i roku studiów, według wie
- Page 103 and 104: W dotychczasowych dokumentach zwią
- Page 105 and 106: • liczba i/lub proporcja kobiet i
- Page 107 and 108: Komisja złożona z wybitnych autor
- Page 109 and 110: Przydatne strony wwwhttp://equal.ws
- Page 111 and 112: Współpraca mediów i organizacji
- Page 113 and 114: Gender meanstreaming a ideologiczne
- Page 115 and 116: ez względu na tematykę, są to m
- Page 117 and 118: Wskaźniki polityki równości płc
- Page 119 and 120: organizacja ta przeprowadziła akcj
- Page 121 and 122: Warsztaty „Redakcja Równości”
- Page 123 and 124: Trzeciej Ministerialnej Konferencji
- Page 125 and 126: Na studiach doktoranckich w dziedzi
- Page 127 and 128: Jako niepowodzenie należy potrakto
- Page 129 and 130: Wskaźniki polityki równości płc
ealizację. Zakres kompetencji leżących w gestii tego ministerstwa w dużej mierze odpowiadacharakterystyce głównych sfer przeciwdziałania ubóstwu. Nie bez znaczenia wydaje się w tymkontekście fakt, że zadania dawnego Pełnomocnika Rządu ds. Równego Statusu Kobiet i Mężczyznzostały przekazane do MPiPS.Skuteczna realizacja zasady gender mainstreaming w odniesieniu do omawianego problemuspołecznego zależy od działania wielu rozmaitych aktorów, przede wszystkim działających w sferzepolityki rynku pracy, socjalnej czy edukacji (a więc przedstawicieli urzędów pracy, ośrodkówpomocy społecznej, centrów pomocy rodzinie itd.). Nie do przecenienia wydaje się też współpracamiędzy instytucjami publicznymi a organizacjami pozarządowymi.Wskaźniki polityki <strong>równości</strong> <strong>płci</strong> w kontekście politykiprzeciwdziałania ubóstwuWskaźniki polityki <strong>równości</strong> <strong>płci</strong> w obszarze zagadnienia zwalczania biedy wiążą się ściśle zewskaźnikami samego zjawiska. Głębokość ubóstwa jest określana przez poziom doznawanych deprywacji.Informację na ten temat uzyskuje się dzięki wskaźnikowi luki dochodowej, która oznaczawyrażoną w procentach różnicę między progiem ubóstwa a uzyskiwanymi dochodami. Biedama wymiar temporalny, oznaczający długość epizodów życia w niedostatku. W tym kontekścieważne wydają się zjawiska ubóstwa chronicznego oraz reprodukcji ubóstwa. Za szczególnie groźneformy ubóstwa uznaje się bowiem te, które łączą się ze specyficznym stylem życia (tzw. kulturabiedy), przekazywanym z pokolenia na pokolenie i ograniczającym szanse następnej generacji napodniesienie swojego poziomu życia. Dane na temat ubóstwa na świecie są systematycznie monitorowanei publikowane, m.in. przez międzynarodowe instytucje takie jak Bank Światowy (ONZ)czy Eurostat (Unia Europejska).Na poziomie legislacji wskaźnikami polityki <strong>równości</strong> w obszarze zwalczania biedy byłyby natomiastw odniesieniu rynku pracy – obecność zasady równej płacy dla obu <strong>płci</strong> za pracę równejwartości, oraz w polityce rodzinnej i socjalnej – istnienie aktywnych i aktywizujących form pomocyoraz instytucjonalnych systemów wspierających rodzicielstwo, od żłobków i przedszkoli doświetlic szkolnych i zajęć pozaszkolnych, by opieka nad dziećmi nie wykluczała rodziców z rynkupracy, wspierała w fazie poszukiwania miejsca pracy zarówno kobiety, jak i mężczyzn.Wnioski i rekomendacjeNajskuteczniejsze narzędzia polityki społecznej w obszarze walki z biedą powinny mieć prewencyjny,a nie interwencyjny charakter w odniesieniu do obu <strong>płci</strong>. Ponieważ zarówno popadaniew ubóstwo, jak i niemożność wyjścia z biedy wiążą się z deficytami i niepowodzeniami w różnychobszarach życia (zagrożenie biedą jest tym większe, im więcej sfer życia jednostki podlega deprywacji),„programy wczesnej interwencji” w odniesieniu do ubóstwa powinny oznaczać działaniaw wielu różnych obszarach: edukacji (działania zorientowane na podnoszenie kwalifikacji pożądanychna rynku pracy), rynku pracy (działania zmierzające do zwiększenia szans na trwałezatrudnienie i godziwe wynagrodzenie), polityki zdrowotnej (zapewnienie dostępu do profilaktykii świadczeń medycznych osobom biednym) czy mieszkaniowej (zapewnienie dostępu do mieszkańsocjalnych, przeciwdziałanie tworzeniu się w przestrzeni miejskiej skupisk biedy).W związku z powyższym postulujemy:• uwrażliwienie na problematykę biedy już we wczesnym procesie socjalizacji – pierwszymwarunkiem skutecznego przeciwdziałania ubóstwu jest zrozumienie jego uwarunkowańi odejście od stanowiska wartościującego, stygmatyzującego i marginalizującego biednych;hasło „zrozumieć biednego” powinno stać się swoistym nakazem dla wszystkich aktorówzaangażowanych w ten proces;• działania na rzecz inkluzji do rynku pracy po każdej fazie biedy;• uświadamianie społeczeństwa, że popadnięciem w biedę są zagrożeni w zasadzie wszyscyobywatele i obywatelki, ponieważ każdemu i każdej może zdarzyć się utrata pracy, choroba,utrata wsparcia ekonomicznego ze strony rodziny; natomiast kobiety powinny miećświadomość, że nawet jeśli znajdują się po różnych stronach linii wyznaczających graniceubóstwa, to sam fakt, że są kobietami, sprawia, iż w podobny sposób narażone są na znalezieniesię poniżej tej granicy;79Ubóstwo