Polityka równości płci Polska 2007

domości, ale także na oficjalnym instytucjonalnym poziomie – przedstawiciele instytucji,których zadaniem jest chronić lub pomagać reprezentują ten sam sposób myślenia.Aspekty ideologiczne:• ideologie „tradycyjnej” kobiecości i rodziny przekazywane w rodzinie, szkole i za pośrednictwemmass mediów promują tradycyjny jej model, zniechęcają kobietę do aktywnościzawodowej i przekonują o wyższości poświęcenia się przede wszystkim rodzinie; na poziomiepolityki państwa ignorują potrzeby rodzin w sferze opieki nad dziećmi, delegując jematkom;• z drugiej strony, dominujące w polskiej debacie publicznej ideologie liberalne zachęcają doakceptacji nierówności ekonomicznych i piętnują tych, którzy gorzej sobie radzą; według tegoschematu wyjaśniania to kobiety same są sobie winne, gdy popadają w biedę, np. na skuteksamotnego macierzyństwa czy rozstania się z mężem, bo był np. sprawcą przemocy domowej.Skutki biedy wśród kobiet:• ubóstwo kobiet powoduje ograniczenie ich praw reprodukcyjnych; cena poradnictwa i antykoncepcjistaje się nieprzekraczalną barierą poniżej pewnego progu dochodów, a brakmożliwości przerwania ciąży z przyczyn społecznych czy ekonomicznych sprawia, że toubogie kobiety padają przede wszystkim ofiarą ustawy „antyaborcyjnej”, nie mogąc ponieśćkosztów aborcji w „podziemiu” i napotykając bariery nawet w przypadku prawa do legalnegoprzerwania ciąży;• wykluczenie edukacyjne i informacyjne dziewcząt wychowywanych w biednych rodzinachgrozi im przedwczesnym macierzyństwem, wypadnięciem z systemu edukacji i reprodukcjąrodzinnej biedy;• dziewczęta w biednych rodzinach są bardziej obciążone obowiązkami domowymi tak w porównaniuz chłopcami, jak i rodzinami niedotkniętymi ubóstwem, w rodzinach wielodzietnychto na ich barkach jest pomoc w opiece nad dziećmi.Zarówno źródła i skutki ubóstwa, jak i strategie radzenia sobie z nim są zróżnicowane ze względuna płeć. Kobiety podejmują zazwyczaj aktywne strategie radzenia sobie z biedą w rodzinie – to oneposzukują dodatkowych źródeł dochodu, ubiegają się o pomoc, pożyczkę, załatwiają formalności,mężczyźni częściej przybierają strategie pasywne. Typową strategią biednych jest presumpcja, czylidziałania podejmowane w celu zredukowania kosztów utrzymania typu: przygotowywanie zapasówna zimę, przetworów (częściej kobiety), wykonywanie napraw i remontów we własnym zakresie(częściej mężczyźni). W popegeerowskich wsiach zauważa się zróżnicowanie strategii aktywnegoradzenia sobie z biedą – mężczyźni częściej poszukują pracy poza miejscem zamieszkania, kobietywybierają strategie bardziej lokalne, np. zbieranie owoców, grzybów. Jednak różnice w zakresiemobilności zawodowej nie dotyczą już emigracji zarobkowej – kobiety podejmują prace związane zesprzątaniem i opieką, mężczyźni w budownictwie. Być może migrują za pracą kobiety w tych rodzinach,w których nie można liczyć na dochód z migracji mężczyzny. Brakuje badań w tym zakresie.Niezależnie jednak od zróżnicowania typów aktywności i mobilności kobiet i mężczyzn dotkliwośćubóstwa jest większa dla kobiet, bowiem:• problem biedy dotyczy całych rodzin, za które kobiety nie tylko czują się, ale często faktyczniesą wyłącznie odpowiedzialne (np. samotne matki);• ubóstwo rodzin, których jedynym żywicielem są kobiety, wykazuje większą tendencję doutrwalania się i pogłębiania;• kobiety częściej korzystają z pomocy społecznej, co wynika zarówno z roli jedynego żywiciela,jak i podziału obowiązków w biednych rodzinach, gdzie to kobiety częściej niż mężczyźnizabiegają o pomoc materialną.Ramy prawne i instytucjonalneZagadnienia związane ze wsparciem dla osób biednych i ich rodzin reguluje Ustawa o pomocyspołecznej (z dnia 12 marca 2004 r., ze zmianami z 8 grudnia 2006 r. i 26 stycznia 2007 r.) wrazz przepisami wykonawczymi. Jednak rozwiązań antydyskryminacyjnych, zwłaszcza na poziomiepolityki społecznej, jest niewiele, gdyż równość płci nie jest uznawana za polityczny priorytet.Wiele rozwiązań na tym poziomie praktycznie prowadzi do zubożenia kobiet, np. reforma emerytalna,w konsekwencji której dysproporcja między emeryturami kobiet a mężczyzn się zwiększa,likwidacja funduszu alimentacyjnego 6 skutkująca pozbawieniem jakiejkolwiek pomocy dużej częścirodzin niepełnych i obniżeniem wysokości świadczenia wypłacanego rodzinom o dochodzieponiżej kryterium dochodowego. Rodziny niepełne są stygmatyzowane w konsekwencji automa-6Fundusz alimentacyjny został zlikwidowany 1 maja 2004 r. W trakcie ostatecznej redakcji raportu, 7 września 2007 r.,Sejm przyjął ustawę przywracającą fundusz alimentacyjny. Ustawa ma wejść w życie w październiku 2008 r.77Ubóstwo