Polityka równości płci Polska 2007

W Polsce nie prowadzi się badań i nie szuka się odpowiedzi na pytania: kim są kobiety, u którychdokonano zabiegu przerwania ciąży (ich wykształcenie, status ekonomiczny itd.), jakie stosowałymetody planowania rodziny, jakie były przyczyny decyzji o przerwaniu ciąży. Nie wiemyteż, jaki wpływ na prokreację i losy następnych ciąż miał fakt przerwania ciąży. Odpowiedzi nate pytania pozwoliłyby na kreowanie polityki w zakresie zdrowia prokreacyjnego oraz opracowanieprogramów zmierzających do ograniczenia liczby wykonywanych zabiegów przerwaniaciąży w Polsce. Doświadczenie innych krajów, w których liczba przerwań ciąży jest niska, uczy, żejedynym skutecznym sposobem ograniczenia liczby przerwań ciąży jest edukacja społeczeństwaoraz poprawa dostępu do nowoczesnych metod planowania rodziny, promocja metod naturalnychprowadzi zaś do wzrostu liczby ciąż niechcianych.Alkohol i inne substancje uzależniająceSzacuje się, że rocznie około 30 tys. zgonów mężczyzn w Polsce ma związek z alkoholem:są to śmiertelne wypadki i urazy pod wpływem alkoholu oraz nagła śmierć sercowa (Moskalewicz,Wojtyniak, Rabczenko, 1998). Część tych zgonów spowodowana była zatruciem alkoholowym,uzależnieniem od alkoholu i psychozami alkoholowymi. Z powodu uzależnienia odalkoholu lub psychoz alkoholowych w Polsce leczy się ambulatoryjnie ponad 100 tys. ludzi,natomiast w szpitalach przebywa ponad 20 tys. pacjentów, w większości mężczyzn. Te przyczynypowodują blisko połowę wszystkich hospitalizacji psychiatrycznych mężczyzn, znacznyodsetek leczenia w szpitalach ogólnych i nadto co trzecie wezwanie pogotowia ratunkowego(Moskalewicz i in., 1999).Dostępne bez recepty leki psychoaktywne – leki nasenne, uspokajające i przeciwbólowe – sącoraz szerzej stosowane, także wśród młodzieży. Badania ankietowe na reprezentatywnej próbie1000 kobiet przeprowadzone w 1992 r. wskazują na częste występowanie wśród kobiet dolegliwościo charakterze psychosomatycznym: bóle głowy, lęk, obniżony nastrój, bezsenność (30–50%badanych). Lekarze rodzinni wypisują recepty na leki psychotropowe, które kupuje i następnieprzyjmuje co czwarta kobieta (ibidem). Dużej ofercie rynku leków, wspieranej przez reklamę medialną,odpowiada powszechne przekonanie o nieszkodliwości sięgania po tabletki nasenne czyprzeciwbólowe. Konieczna jest systematyczna edukacja wprowadzająca racjonalne przyjmowanieleków psychoaktywnych, zapobiegająca ich nadużywaniu.Niezdolność do pracy według danych Zakładu Ubezpieczeń SpołecznychZ danych rejestru zwolnień lekarskich, prowadzonego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych(ZUS) wynika, że w 2005 r. w Polsce chorobowe zwolnienie z pracy uzyskało blisko 5 mln osób.Wśród nich było 650 tys. osób korzystających ze zwolnień z powodu chorób reumatycznych. Interesujące,że dolegliwości reumatyczne jako główny problem zdrowotny deklaruje co czwartakobieta i co piąty mężczyzna. Na co dzień dolegliwości bólowe kręgosłupa i stawów odczuwa 80%kobiet i 70% mężczyzn, ale na zwolnieniu lekarskim z powodu chorób narządu ruchu było aż 12%pracujących mężczyzn i tylko 9% pracujących kobiet.Najczęstszą przyczyną absencji chorobowej, mierzoną w dniach zwolnienia lekarskiego, sąchoroby układu oddechowego – co w skali kraju wynosi prawie 35 mln dni nieobecności w pracy(16,5% ogólnej absencji). Drugą co do częstości przyczyną absencji są choroby układu kostno-stawowego,mięśniowego i tkanki łącznej – blisko 29 mln dni zwolnień lekarskich (14% ogólnej absencji).Przyczyną ponad połowy liczby dni absencji chorobowej są choroby kręgosłupa i grzbietu.Trzecią grupą chorób generującą najwięcej dni zwolnienia z pracy są choroby układu nerwowego,powodujące 21,5 mln nieprzepracowanych dni roboczych (co stanowi 10% ogólnej absencji) (Zalewska,2007).Przebyte i/lub trwające choroby, ograniczając w poważnym stopniu funkcjonowanie fizycznei społeczne chorego, niejednokrotnie kładą kres zdolności zarobkowania. Zakres rzeczywistej(biologicznej) niepełnosprawności tylko w części pokrywa się z niepełnosprawnością orzeczonąprzez uprawnionego lekarza. W grupie osób z orzeczoną niezdolnością do pracy przeważająmężczyźni. Coraz częściej wydawane są orzeczenia o niezdolności do pracy do celów rentowychz powodu chorób układu kostno-stawowego. Choroby reumatyczne stanowią ponad 1/4 przyczyninwalidztwa, a od 1998 r. renty z tego powodu wypłacane są obecnie większej liczbie osób niżz powodu chorób układu krążenia (Wilmowska, 2003). Choroby reumatyczne stanowią poważnągrupę chorób przewlekłych, tworzących największe koszty ekonomiczne w skali gospodarki narodowej.Właśnie wyżej przytoczone częstości zwolnień lekarskich i orzeczonych rent inwalidzkichujawniają zakres wpływu tych chorób na drastyczne ograniczenie produktywności znacznej grupyosób będących w wieku zdolności do pracy. Przesuwając punkt widzenia ze skali społecznejna indywidualną, dostrzegamy, że chorobie towarzyszą doznania bólowe i postępująca niezdolnośćdo poruszania się na większą odległość, poruszania się w domu, a wreszcie do wykonaniajakiegokolwiek ruchu. Lekarz reumatolog jest świadom rozszerzania się „pola ataku” choroby na66Rozdział 5