Polityka równości płci Polska 2007

60nie z rokiem 1970, w którym ten wskaźnik przekraczał 3–4 tys., daje wyobrażenie o dokonanympostępie. Nie zmienia się jednak zwiększone ryzyko zgonu w populacji chłopców, w latach 70.minionego stulecia wyższe o tysiąc, a obecnie o więcej niż sto w porównaniu z populacją dziewczynek(Goryński, Wojtyniak, 2007).Przeciętna długość życia mężczyzn w 2004 r. wynosiła 70,7 lat, a kobiet – 79,2 lat (ibidem).Kobiety mogą oczekiwać ponad 8 lat przeciętnego dłuższego trwania życia niż mężczyźni. Spodziewanadługość życia kobiet i mężczyzn wydłuża się we wszystkich krajach Unii Europejskieji we wszystkich wskaźnik ten jest wyższy dla kobiet niż dla mężczyzn. Ogólna liczba zgonóww Polsce na 100 tys. ludności w 2004 r. wynosiła 952,1, wśród kobiet była poniżej poziomu ogólnego(856,9), a wśród mężczyzn wskaźnik ten był znacznie wyższy (1053,6).Od lat zdecydowanie najczęstszą przyczynę zgonów stanowią choroby układu krążenia, którepowodują 47,9% umieralności w Polsce. Zagrożenie życia mężczyzn i kobiet z powodu choróbukładu krążenia jest w naszym kraju większe niż w Unii Europejskiej, ponieważ choroby układukrążenia stanowią w krajach dawnej „piętnastki” 36% zgonów. Wpływ chorób układu krążeniana śmiertelność zmienia się z wiekiem i staje się groźny w wieku powyżej 45 lat dla mężczyzni 65 lat dla kobiet. Choroby układu krążenia są zdecydowanie częstszą przyczyną zgonów kobiet(53,5% przyczyn śmierci kobiet) niż mężczyzn (42,9% przyczyn zgonów mężczyzn). Jednak pouwzględnieniu większej liczby kobiet w starszych rocznikach i standaryzacji współczynnika zgonówze względu na wiek, okazuje się jednak, że jest on o 58% wyższy wśród mężczyzn niż wśródkobiet. Choroby układu krążenia znajdują się na dalszym miejscu wśród przyczyn zgonów kobietw wieku 15–49 lat, niemniej jednak groźna dla kobiet w tym wieku jest wysoka umieralność spowodowanachorobami naczyń mózgowych.Ponadto wzrasta zagrożenie życia niektórymi nowotworami złośliwymi. Nowotwory sąprzyczyną największej liczby zgonów kobiet przed 70 rokiem życia. Umieralność z powodunowotworów – zarówno kobiet, jak i mężczyzn – jest około 20% większa niż w krajach Unii.Najczęstszą przyczyną zgonów kobiet w wieku reprodukcyjnym (15–49 lat) są nowotwory złośliwe.W tej grupie chorób największym zagrożeniem dla życia kobiet w Polsce jest rak piersi,następnie rak szyjki macicy, rak oskrzela i płuca. Umieralność kobiet w wieku prokreacyjnymw Polsce kształtuje się na wyższym poziomie niż w większości krajów Unii Europejskiej. Jestprawie o 50% większa niż w Szwecji i Austrii, gdzie umieralność należy do najniższych w krajachUnii, a niższa niż w krajach nadbałtyckich (Łotwa, Estonia i Litwa) oraz na Węgrzech(Wojtyniak, 2007).Przedwczesna umieralność, przez co rozumiemy zgony przed 65 rokiem życia, jest spowodowanachorobami układu krążenia, chorobami nowotworowymi, ale także wypadkami i innymiprzyczynami zewnętrznymi. Urazy i zatrucia stanowią znaczącą przyczynę umieralności wśródmężczyzn. Z danych za 2000 r. wiadomo, że wśród 25,8 tys. osób, które zginęły z tego powodu,było ponad 19 tys. mężczyzn. Prawdopodobieństwo gwałtownej śmierci mierzone wskaźnikiem na100 tys. ludności wynosi wśród mężczyzn około 100, a wśród kobiet około 30.Ryzyko zgonu z powodu wypadków i innych przyczyn zewnętrznych jest w Polsce o 60% wyższeniż w Unii Europejskiej. Poszkodowani w wyniku wypadków drogowych są w naszym krajuznacznie liczniejsi niż w krajach UE: wskaźnik liczby zabitych na 100 wypadków w Polsce wynosi12 osób, a w Unii – 3,5. Rocznie traci życie w wyniku wypadków drogowych w naszym kraju około5 tys. ludzi. Z danych zgromadzonych w 2005 r. wiadomo, że wśród śmiertelnych ofiar wypadkówdrogowych kobiety stanowią tylko 23%.Inna poważna przyczyna umieralności to samobójstwo. Bardzo złożona i wielowymiarowa jestgeneza tego zjawiska, mająca tak biologiczne, jak i psychologiczne i społeczne podłoże. Porównaniamiędzynarodowe umiejscawiają Polskę w grupie krajów o średnim zagrożeniu. Najwyższewskaźniki samobójstw występują na Litwie, w Rosji, Białorusi, Estonii oraz na Węgrzech. W statystycesamobójstw w Polsce pojawił się fenomen gwałtownego spadku wskaźnika samobójstww 1981 r. Zdaniem Marii Jarosz (2005, s. 36) „samobójstwo jako zjawisko społeczne należy zatembadać jako efekt dezintegracji społeczeństwa, a nie jako przejaw dezintegracji osobowości samobójcy”.Samobójstwo zakończone śmiercią w 2005 r. popełniło w Polsce 6058 osób, co w przeliczeniuna 100 tys. ludności daje wskaźnik 15,9. W ostatnim dziesięcioleciu struktura płci i wieku(pięciokrotne częstsze samobójstwa mężczyzn niż kobiet oraz przewaga samobójców w wiekuśrednim) pozostaje praktycznie niezmieniona (Ludność..., 2006).Poczucie zagrożenia, płynące z procesu transformacji ustrojowej, kryzysów i stresów ekonomicznych,stało się ważnym motywem prób samobójczych. Z badań krajowych (Cekiera, 2005)dowiadujemy się, że znaczna liczba osób usiłujących popełnić samobójstwo przejawiała rezygnację,zniechęcenie i poczucie bezsensu. Natomiast te osoby, które ujawniały pozytywny stosunek dotakich wartości kulturowych, jak życie, zdrowie czy inne cenione dobra, różniły się znacząco codo płci. Mężczyźni preferowali raczej wartości materialne, witalne i egoistyczne (70% badanychmężczyzn), a dla kobiet większe dobro stanowiły wartości altruistyczne, społeczne i etyczne (Cekiera,1975).Rozdział 5