Polityka równości płci Polska 2007

Rozdział 5.ZdrowieBożena Moskalewicz, Beata BalińskaMapa problemówPytania o zdrowie dotyczą przetrwania, przeżycia, szans na dalsze trwanie życia. Długośćżycia jest różna w zależności od płci; płeć ogranicza lub rozszerza możliwości przetrwania już odlat niemowlęcych. Zgony przedwczesne, wiek natężenia zgonów, najczęstsze przyczyny śmierciróżnicują się w zależności od płci. Chcemy wiedzieć, jak zagrożone jest życie Polek i Polaków orazczy to zagrożenie jest podobne w pozostałych krajach Unii Europejskiej (UE). Próby wyjaśnieniatych różnic podejmuje medycyna (przyczyny chorobowe), socjologia (przyczyny tkwiące w kulturze,wzorach zachowań, nawet w instytucjach), psychologia (radzenie sobie z problemami życia,poczucie sensu życia, motywacja ku życiu).Nasuwają się pytania o największe grupy chorób obciążające bilans zdrowia mieszkańcównaszego kraju. Najpoważniejsze problemy zdrowotne ujawnią się w analizie przyczyn: niepełnosprawnościkobiet i mężczyzn, ich pobytów szpitalnych, odwiedzin lekarza w przychodniachpodzielonych według płci pacjentów, nieobecności w pracy pracowników i pracownic z powoduchoroby. Znaczna część niekorzystnych zjawisk pojawia się w wieku reprodukcyjnym.Powraca zatem pytanie o przetrwanie, tyle że zmienia się skala z osobistej na społeczną,pokoleniową. Polakom i Polkom brakuje do pełnego zdrowia poczucia wolności od uzależnień,poczucia braku ograniczeń stawianych przez instytucje medyczne, edukacyjne, prawne. Przedstawimywięc problem nadużywania alkoholu przez mężczyzn, środków psychotropowych przezkobiety, ograniczeń w edukacji seksualnej, leczeniu niepłodności, praktyce legalnego przerywaniaciąży.Dobór danych statystycznych i wyników badań naukowych stanowi dużą trudność, ponieważistnieją zróżnicowane metody zbierania informacji, analizowania, a nawet postrzegania niektórychproblemów i trudno odpowiedzieć na pytania o negatywne skutki zdrowotne interwencjimedycznych, przeważnie szpitalnych, niepotrzebnie podjęte operacje, po których nastąpiło pogorszeniestanu zdrowia. Nie wiemy, kto i ile traci na szkodliwych skutkach leczenia w Polsce.Nie wiemy również, czy izolacja społeczna osób o orientacji homoseksualnej powoduje stratyzdrowotne, jakie są to straty i czy można ich uniknąć lub je ograniczyć. W tym rozdziale zasadnicząbarierą był dostęp do źródeł danych liczbowych i nielicznych prac stosujących podział danychwedług płci, i takich które stawiają problem równości szans kobiet i mężczyzn w zdrowiujako cel badawczy.Opis sektora zdrowia z perspektywy równości płciPerspektywa demograficznaW ogólnej liczbie ludności systematycznie zmniejsza się udział dzieci i młodzieży w wiekuponiżej 20 lat, natomiast zwiększa się stopniowo udział osób starszych (w wieku 65 lat i więcej).Kobiety stanowią większość, ponieważ na 100 mężczyzn przypada 106 kobiet, ale proporcjepłci są różne w kolejnych grupach wieku. Wśród mieszkańców Polski do 30 roku życia na105 mężczyzn żyje 100 kobiet, następnie do 43 lat utrzymuje się jeszcze nadwyżka liczbowamężczyzn, natomiast w grupie wiekowej 40–44 lata przewaga liczbowa kobiet zwiększa sięgwałtownie (Wojtyniak, Goryński, 2003). Natężenie zgonów mężczyzn w wieku od 35 do 54lat jest bardzo wysokie, średnia długość życia mieszkańców Polski jest zaś krótsza przeciętnieo 4,4 lata niż mieszkańców Unii Europejskiej. Obecnie długość życia w Polsce jest taka, jakabyła w krajach Unii już 10–20 lat temu.Urodzenia ogółem w 2005 r. stanowiły 360,95 tys., w tym mężczyzn – 182,65 tys., a kobiet –178,30 tys. Umieralność niemowląt w naszym kraju jest częstsza o 40% niż we wszystkich krajachUnii, mimo poprawy sytuacji w latach 90. ubiegłego wieku. W roku 2005 wskaźniki śmiertelnościniemowląt na 100 tys. urodzeń wynosiły 696 wśród chłopców i 585 wśród dziewczynek. Porówna-59Zdrowie