Polityka równości płci Polska 2007

Wolność kobiet – w oczach autorów większości podręczników – nieuchronnie oznacza rozpadrodziny i dezintegrację społeczeństwa. Jedynie w jednym na wiele podręczników (autorstwaE. Paczoskiej do języka polskiego dla II klasy liceum) znajdujemy takie objaśnienie: „Terminemfeminizm określa się dziś bardzo wiele zjawisk o zróżnicowanym charakterze. Po pierwsze – ruchdążący do równouprawnienia kobiet w dziedzinie życia społecznego i politycznego. Po drugie– nowy sposób widzenia miejsca kobiet w dawnej i współczesnej kulturze. Feminizm traktowanypoważnie to opcja polityczna albo wyrazista propozycja artystyczna. W polemikach prasowychczęsto jednak przywołuje się tę nazwę tylko jako etykietkę, która może oznaczać np. «babskie gadanie»czy «babskie wariactwo». Wynika z tego, że feministki wciąż mają wiele do roboty”.Ramy prawne i instytucjonalneJakkolwiek Polska w momencie akcesji unijnej zobowiązała się do włączania strategii gendermainstreaming do wszystkich obszarów życia społecznego i politycznego, nie ma działań w tymkierunku. Jest to konsekwencja faktu, że gender mainstreaming jest narzędziem miękkim, a przezto „nieobowiązkowym”. Jeśli chodzi o sferę edukacji, to prawo wspólnotowe nie zawiera rozwiązańdotyczących ujednolicenia systemów edukacji i oświaty w krajach członkowskich. Podkreślasię tylko wagę i znaczenie edukacji, jej powszechności i dostępności w celu osiągnięcia równościkobiet i mężczyzn we wszystkich obszarach życia.Preambuła do Ustawy o systemie oświaty w Polsce natomiast w otwarty sposób umacnia stereotypyzwiązane z płcią i prowadzi do wzmocnienia dyskryminacyjnych postaw i zachowań wobeckobiet: „kształcenie i wychowanie powinny respektować chrześcijański system wartości”. To jedynyw całej Unii zapis ustawowy o tak jednoznacznym charakterze (Górnikowska-Zwolak, 2004).Dla porządku przypomnijmy tylko dwa dokumenty ratyfikowane przez Polskę. Wybrane fragmentywprost odnoszą się do edukacji i dziewcząt, a także do wychowania akceptującego różnorodnośći różnicę.Deklaracja Pekińska ONZ (1995), w której czytamy, że Państwa-Strony mają obowiązek zapewnićkobietom i dziewczętom pełną możliwość korzystania ze wszystkich praw człowiekai podstawowych wolności oraz skutecznie przeciwdziałać łamaniu tych praw i wolności. Majątakże obowiązek podjąć wszelkie niezbędne kroki w celu likwidacji wszelkich form dyskryminacjikobiet i dziewcząt, jak również usunąć wszelkie przeszkody stojące na drodze do osiągnięcia równościkobiet i mężczyzn z perspektywy kulturowej tożsamości płci (gender equality) oraz awansui uwłasnowolnienia (empowerment) kobiet.W Platformie Działania (także przyjętej w Pekinie) czytamy zaś: „Dziewczęta często traktuje sięjako istoty gorsze i społeczeństwo wychowuje je tak, by same siebie stawiały na ostatnim miejscu,co podważa ich poczucie własnej wartości. Dyskryminacja dziewcząt i ich zaniedbywanie w okresiedzieciństwa może zapoczątkować trwającą całe życie eskalację nędzy i wyłączania z zasadniczegonurtu (mainstream) życia społecznego. Należy więc podjąć działania w celu przygotowaniadziewcząt do aktywnego, skutecznego i równego z chłopcami przewodzenia w życiu społecznym,politycznym oraz kulturalnym na wszystkich szczeblach. Tendencyjne w podejściu do kulturowejtożsamości płci (gender-biased) procesy edukacyjne, w tym programy nauczania, materiały i praktykidydaktyczne, postawy nauczycieli i stosunki wewnątrz klasy między uczennicami a uczniamiwzmacniają istniejącą nierówność związaną z kulturową tożsamością płci (gender). Dziewczynkii dziewczęta mogą odbierać od rodziców, nauczycieli, rówieśników i ze środków masowego przekazurozmaite sprzeczne i zbijające z tropu sygnały dotyczące ich ról związanych z kulturowątożsamością płci. Kobiety i mężczyźni powinni wspólnie z dziećmi oraz młodzieżą pracować nadprzełamaniem istniejących stereotypów związanych z kulturową tożsamością płci, uwzględniającprawa dziecka oraz odpowiedzialność, prawa i obowiązki rodziców”.Polityka równych szansPolski resort oświaty nie przyjął do tej pory żadnej polityki równych szans poza zamieszczeniem nastronie internetowej informacji o wymogu uwzględniania równości płci w ocenianych podręcznikach.Cele polityki równości płci w sektorze edukacji52Polityka równościowa powinna zmierzać do „wyrównania szans edukacyjnych dla karieryi rozwoju zawodowego kobiet i mężczyzn”, dostępu do studiów wyższych i studiów podyplomowych,dostępu do tych samych programów nauczania i egzaminów, wyeliminowania stereotypowychtradycyjnych ról kobiet i mężczyzn na wszystkich poziomach nauczania i we wszystkich for-Rozdział 4