Polityka równości płci Polska 2007

Rozdział 2.Rządy i uczestnictwoMałgorzata Fuszara, Sylwia SpurekMapa problemówProblematyka równości płci w rządzeniu obejmuje:• zgodnie z tradycyjnym podejściem – problem udziału kobiet i mężczyzn w gremiach decyzyjnych:w parlamentach, w organach władzy lokalnej, w rządzie, niekiedy rozszerzonyo wszystkie publiczne struktury podejmowania decyzji, w szczególności sądownictwo,szkolnictwo wyższe i wszelkie inne organy, w których podejmowane są decyzje;• w nieco szerszym ujęciu – również zagadnienia partycypacji politycznej kobiet i mężczyzn,a więc uczestnictwo w partiach politycznych (w tym także zakładanie przez kobiety własnychpartii politycznych czy komitetów wyborczych, zarówno w wyborach lokalnych,jak i na szczeblu centralnym), udział w innych formach społeczeństwa obywatelskiego,a zwłaszcza w organizacjach pozarządowych, oraz – co ma niebagatelne znaczenie– uczestnictwo w głosowaniu oraz preferencje wyborcze kobiet i mężczyzn;• przy założeniu, że władza, zwłaszcza z punktu widzenia równości płci, jest ujmowanaw znacznie szerszy sposób, obok rządzenia w kontekście politycznym – inne obszary, w którychsprawowana jest władza i w których poszukiwać możemy tak źródeł, jak i przejawównierówności płci, tj. w szczególności rodzina i gospodarstwa domowe. Należy podkreślić,że w tradycyjnym ujęciu, które uznawało podział na sferę „prywatną” i „publiczną”, takiezjawiska, jak władza w rodzinie, decyzje podejmowane w jej ramach, a nawet przemoc domowanie były ujmowane w kategoriach sprawowania władzy. Współcześnie obszar życiaprywatnego – rodzina i gospodarstwo domowe – wskazywany jest jako ten, który powinienbyć analizowany i opisywany także w kategoriach sprawowania władzy i podlegania jej.Brak miejsca nie pozwoli nam jednak na uwzględnienie tego obszaru w niniejszym opracowaniu,wskazać jednak warto, że analizy takie są w Polsce w ostatnich latach prowadzone(zwłaszcza przez Danutę Duch-Krzystoszek oraz Annę Titkow). Do władzy i udziału w rządzeniuzaliczyć także trzeba uczestnictwo oraz udział w kierowaniu sektorem prywatnym,zwłaszcza prywatnym biznesem. Te zagadnienia również wykraczałyby jednak poza ramytego rozdziału.Pamiętając zatem o całym skomplikowaniu i złożoności problematyki udziału kobiet i mężczyznw rządzeniu i sprawowaniu władzy oraz o współczesnym, szerokim rozumieniu tego zagadnienia,z konieczności ograniczymy się do obszaru, w którym tradycyjnie są badane i najczęściejopisywane władza i rządzenie – we władzach politycznych, zwłaszcza w parlamencie, władzachlokalnych, w rządzie.Opis udziału w rządzeniu z perspektywy równości płciKobiety w parlamencie24Kobiety w Polsce uzyskały czynne i bierne prawa wyborcze w 1918 r., przede wszystkimdzięki licznym inicjatywom samych kobiet i organizacji kobiecych. W okresie dwudziestoleciamiędzywojennego udział kobiet we władzy ustawodawczej był jednak niewielki, jedynie kilkuprocentowy.Po II wojnie światowej reprezentacja kobiet była już liczniejsza, choć, mimo pojawiającychsię często stwierdzeń o znacznej liczbie kobiet w parlamencie przed 1989 r., nigdynie osiągnęła nawet 1/4 składu Sejmu. Najwyższy udział osiągnęły kobiety w Sejmie w latach1980–1985, kiedy stanowiły 23% parlamentarzystów. Przede wszystkim nie można zapominać,że przed 1989 r. to partia (Polska Zjednoczona Partia Robotnicza, PZPR), a nie Sejm, sprawowałarzeczywistą władzę, w Komitecie Centralnym PZPR było zaś bardzo mało kobiet. Danewskazują na inną jeszcze prawidłowość, którą jest gwałtowny spadek liczby kobiet w Sejmiew latach politycznej odwilży: w 1956 r. udział kobiet zmniejszył się do 4%, w 1989 r. obniżył sięz 20% do 13%, a po następnych wyborach w 1991 r. – do 10%. Sądzić więc można, że w sytuacji,gdy parlament uzyskuje faktyczną władzę, udział kobiet w nim gwałtownie się zmniejsza.Rozdział 2