Polityka równości płci Polska 2007

z zachętą do zgłaszania uwag w określonym terminie). Zatem ani obywatele i obywatelki, ani specjaliścii specjalistki różnych dziedzin nie mają szansy wypowiedzieć się w sprawie najistotniejszejdla funkcjonowania społeczeństwa, a tym samym ich głos nie jest brany pod uwagę przez autorówbudżetu. Budżet jest pisany hermetycznym językiem zrozumiałym dla jego twórców, ale nie jestjasny dla przeciętnego mężczyzny czy kobiety. Odnosząc się do znaczenia genderowej analizy budżetu,Diane Elson (Elson, Cagatay, 2000) stwierdza, iż inicjatywa ta przyczynia się do demokratyzacjiprocesu tworzenia i wprowadzania w życie budżetu, szczególnie przez włączenie do niegokobiet, tak po stronie decydentów, jak i beneficjentów polityki budżetowej państwa.Na stronie internetowej Ministerstwa Finansów RP znaleźć można zatwierdzoną przez Sejmustawę budżetową wraz z załącznikami do niej, które dokładniej informują o planowanych wydatkachw poszczególnych kategoriach budżetowych 1 . Nie ma tam jednak wyodrębnionych wydatkówprzeznaczonych w szczególności na realizację przez rząd zasady równego traktowania kobieti mężczyzn w społeczeństwie.Kompleksowa analiza budżetu z punktu widzenia płci powinna odnosić się zarówno do zagregowanejmakroekonomicznej strategii wzrostu produktu krajowego brutto i rozwoju ekonomicznego,jak i do każdorocznego zestawu wydatków i wpływów budżetowych oraz jego skuteczności w odniesieniudo zakładanych celów społeczno-gospodarczych (Budlender i in., 2002). Powinna równieżwprowadzać perspektywę równości płci do całego procesu budżetowania. Realokacja wpływówi wydatków budżetowych może okazać się niezbędna w celu promocji równości płci. Gender budgetingdotyczy więc badania dystrybucji wyników makroekonomicznych kraju i jej wpływu na ekonomicznei społeczne możliwości kobiet i mężczyzn (European Commission, 2003).Podział na pracę produkcyjną (odpłatną) i niezarobkową, wykonywaną nieodpłatnie na rzeczgospodarstwa domowego lub rolniczego, stawia w niekorzystnej sytuacji kobiety, gdyż tradycyjnieto one wykonują większość czynności związanych z prowadzeniem gospodarstwa domowegoi wychowywaniem kolejnych pokoleń. Również kobiety częściej niż mężczyźni pracują nazasadzie wolontariatu, zajmują się drobnym handlem lub opieką nad dziećmi czy sprzątaniemw sektorze nieformalnym i otrzymują zapłatę w gotówce. Mimo to ich praca jest niewidocznadla ekonomii, a tym samym traktowana tak jakby była nieprodukcyjna (nie wykazuje zyskuw sensie ekonomicznym).Ogromny zakres czynności wykonywanych przez kobiety w gospodarstwie domowym traktowanyjest najczęściej jako „naturalny” atrybut ich ról macierzyńskich i rodzinnych. Określasię je na ogół jako obowiązki, a nie jako pracę na rzecz gospodarstwa domowego. Wynik pracymężczyzn, czyli produkty wytworzone w celach wymiany, jest ważniejszy niż produkt wytworzonyna cele reprodukcji, czyli wynik pracy kobiet (Waring, 1993). Traktowanie usług świadczonych narzecz gospodarstwa domowego i rodziny jako nic nie wartych z ekonomicznego punktu widzenia,ponadto mało prestiżowych w społecznej ocenie stanowi obecnie jedną z istotnych barier zawieraniamałżeństw i rodzenia dzieci przez młode, lepiej wykształcone kobiety.Z analizy budżetów czasu wynika, że na przestrzeni lat 1976–2004 (Siemieńska, 2006)zmniejszyła się przeciętna liczba godzin przeznaczanych przez kobiety na prace związane z prowadzeniemgospodarstwa domowego (z 5 do 4,38 godz. na dobę). Wiązać to należy ze zmianamina rynku i łatwiejszym dostępem do dóbr i usług oraz stosunkowo niższą ich ceną, a także zewzrostem zaangażowania mężczyzn w prace domowe (przeciętna liczba godzin przeznaczanychna te prace przez mężczyzn wzrosła w omawianym okresie z 2,08 do 2,40 godz.). Wciąż jestjednak tak, że zaangażowanie kobiet w prace domowe jest dwukrotnie większe niż zaangażowaniemężczyzn. W przypadku opieki nad dziećmi liczba godzin na nią przeznaczanych wzrosław przypadku kobiet (z 2,05 do 2,18 godz.) i zmniejszyła się w przypadku mężczyzn (z 1,44 do1,29 godz.). Tymczasem dobowy czas przeznaczany na pracę zawodową zmniejszył się dość wyraźniew przypadku mężczyzn (z 8,08 do 7,17 godz.), zaś w przypadku kobiet pozostał na mniejwięcej tym samym poziomie (6,12 godz. w 1976 r. i 6,19 godz. w 2004 r.). Mężczyźni więc naogół dysponują większą pulą czasu wolnego niż kobiety, co znaczy, że częściej korzystają z tego,co oferują mass media, mają czas na rozwijanie hobby, na zajęcia sportowe oraz działalnośćw różnego rodzaju organizacjach (ibidem). Również z tego powodu (większej puli czasu wolnego)mężczyźni częściej niż kobiety korzystają z oferowanych przez pracodawców tzw. bonusów,np. w postaci zajęć rekreacyjnych 2 .Wartość prac wykonywanych na rzecz domu jest w przypadku kobiet wyższa niż w przypadkumężczyzn i została oszacowana na podstawie wyników badania budżetu czasu z 2004 r. na poziomieśrednio 231 zł tygodniowo w przypadku kobiet oraz 168 zł w przypadku mężczyzn (ibidem).Nie znajduje to jednak odzwierciedlenia w narodowych statystykach.1Por.: www.mf.gov.pl/mapa_strony/?const=52Wskazują na to wyniki badań przeprowadzonych w 2006 r. na użytek konkursu „Firma równych szans” w ramach projektuGender Index. Publikacja z badań jest w trakcie przygotowania. Więcej informacji na temat konkursu i całego projektumożna znaleźć na stronie: www.genderindex.pl15Makroekonomia i handel