Polityka równości płci Polska 2007

Rozdział 1.Makroekonomia i handelEwa Lisowska, Anna Zachorowska-MazurkiewiczMapa problemówPolityka makroekonomiczna stanowi jeden z najważniejszych filarów polityki każdego państwa.Mieszczą się w niej tak ważne dla funkcjonowania społeczeństwa sprawy, jak budżet kraju, wielkośćwytworzonego produktu krajowego brutto, tempo wzrostu gospodarczego, poziom inflacji i bezrobocia,a także polityka fiskalna i monetarna. Można powiedzieć, że polityka makroekonomicznaw dużym stopniu decyduje o poziomie dobrobytu obywateli. Jej zadaniem jest zapewnienie wzrostudochodu narodowego brutto i per capita przy utrzymaniu stabilnego poziomu cen.Problemy, które łączą się z polityką makroekonomiczną i dotyczą kwestii związanych z gendermainstreaming (GM), można przedstawić w następujący sposób:• budżet państwa nie jest w Polsce uwrażliwiony na kwestie płci i nie jest poddawany społecznejdyskusji oraz kontroli;• rachunki narodowe wyliczane dla Polski nie uwzględniają nieodpłatnych usług świadczonychna rzecz gospodarstwa domowego i rodziny, które w znacznej mierze wykonywanesą przez kobiety. Z powodu nieuwzględniania nieodpłatnej pracy w produkcie krajowymbrutto oraz we wskaźnikach wzrostu gospodarczego faktyczny wkład kobiet w rozwój ekonomicznykraju jest nieoszacowany;• zbyt restrykcyjne dążenie do utrzymywania inflacji na niskim poziomie sprzyja osobomdysponującym kapitałem i tym, które utrzymują się z zysków z kapitału (wskaźnik inflacjiw Polsce należy do najniższych w Unii Europejskiej, np. w 2006 r. wyniósł 1,0%). To mężczyźniczęściej niż kobiety posiadają kapitał, a więc polityka ta pośrednio czyni ich bardziejuprzywilejowanymi;• brak skutecznych działań zwalczających wysokie bezrobocie, w tym redukujących wysokienarzuty na wynagrodzenia eliminuje kobiety z rynku pracy lub wypycha je (często wbrewich woli) do sektora nieformalnego (szarej strefy, plasującej się między rynkiem pracy a gospodarstwemdomowym);• dążenie do utrzymania deficytu budżetowego na niskim poziomie za pomocą podwyższaniapodatków, szczególnie podatków pośrednich, takich jak VAT, uderza w grupy gorzej sytuowane,w tym w kobiety;• wysokie stopy procentowe sprzyjają bogatym (a więc częściej mężczyznom), drogie kredytypowodują, że znaczna część gorzej sytuowanych (a więc częściej kobiet) nie może z nich korzystać,a tym samym relatywnie ograniczane jest zakładanie własnych firm przez kobiety;• liberalizacja handlu nie przekłada się bezpośrednio na rozwój społeczny, a wręcz może pogłębiaćnierówności między kobietami i mężczyznami (np. niekorzystna sytuacja pracownicprzemysłu odzieżowego w Polsce zaistniała w związku z transformacją i przemianamirynkowymi).Wielu ekonomistów wskazuje, że to wolny rynek i jego „niewidzialne” mechanizmy najlepiejsłużą rozwojowi gospodarczemu. Stąd współcześnie na świecie obserwuje się ograniczanie interwencjonizmupaństwa w gospodarkę i dążenie do liberalizacji. Liberalizacja ma swoje dobre strony,ponieważ pozwala na uaktywnienie się ludzi i łatwe przemieszczanie się z towarami i usługamido innych krajów, ale ma też złe strony, ponieważ cięcia wydatków budżetowych na cele społeczne,w tym na instytucje opiekuńcze, powodują presję na zwiększanie się zakresu nieodpłatnej pracyw gospodarstwie domowym (związanej z opieką nad dziećmi i osobami chorymi oraz starszymi).Dlatego, realizując politykę makroekonomiczną, należy łączyć ją z polityką społeczną. Człowieki równość społeczna powinny być w centrum uwagi makroekonomii (Elson, Cagatay, 2000).Stereotypowe postrzeganie mężczyzn jako głównych żywicieli rodzin i dostarczycieli dochodu,a kobiet jako głównie odpowiedzialnych za opiekę i wychowanie dzieci stanowi przeszkodęw aktywności kobiet w sferze publicznej, jest także przyczyną przemocy ekonomicznej wobecnich. Tradycyjne podejście do rodziny jako pary heteroseksualnej z dziećmi oraz niedostrzeganieróżnorodności tworzących się nowych typów rodzin powoduje, że w polityce makroekonomicznejbrakuje adekwatnego do sytuacji społecznej podziału wytworzonego dochodu narodowego.13Makroekonomia i handel