Polityka równości płci Polska 2007

Przegląd obowiązującego ustawodawstwaFundamentalne znaczenie dla rozwoju wojskowej służby ma Konstytucja RzeczypospolitejPolskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (art. 33 ust.1, 33 ust. 2 i art. 65 ust. 1). Konstytucja przyznajeobywatelowi prawo do kierowania się w wypełnieniu powinności obronnych swymi przekonaniamiświatopoglądowymi i etycznymi. Na tych, którym własne sumienie nie pozwala pełnić służbyz bronią w ręku, nakłada się jednak obowiązek służby zastępczej, co jest zgodne ze standardamiprawnymi państw demokracji zachodnich.Poza Konstytucją w ustawodawstwie krajowym brakuje podstawy prawnej zakazującej dyskryminacjize względu na płeć w postaci Ustawy o przeciwdziałaniu dyskryminacji. Podstawoweregulacje dotyczące wojskowej służby kobiet, ich praw i obowiązków zostały zawarte w następującychaktach prawnych:• Ustawie z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony z późn. zm.;• Ustawie z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. Nr179, poz. 1750 z późn. zm.);• Ustawie z dnia 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych (Dz. U. Nr 41, poz. 398z późn. zm.);• aktach wykonawczych do nich.Ustawodawstwo dyskryminujące jedną z płciUstawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony otwarcie dyskryminujekobiety, nie pozwalając na pełnienie zasadniczej służby wojskowej w trybie ochotniczym oraz napodstawowe przeszkolenie wojskowe kobietom ochotniczkom. Ustawa ta pozwala tylko niektórymkobietom w wybranych specjalnościach na odbycie przeszkolenia wojskowego, zgodnie z rozporządzeniemRady Ministrów z 16 maja 2006 r. w sprawie poddania kobiet obowiązkowi stawieniasię do poboru (Dz. U. Nr 95, poz. 660).Ustawa z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. Nr 179, poz.1750 z późn. zm.) otwarcie dyskryminuje mężczyzn żołnierzy, pozbawiając ich możliwości korzystaniaz prawa (zawartego w Kodeksie pracy) do części urlopu macierzyńskiego (art. 65 ust. 2). Wdrażane ustawodawstwomoże w konsekwencji doprowadzić do pośredniej dyskryminacji kobiet lub mężczyzn.Obowiązująca ustawa o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych doprowadziła do pośredniejdyskryminacji kobiet w kwestii powołania do korpusu szeregowych zawodowych. Zapis art. 11tej ustawy teoretycznie umożliwia kobietom służbę w tym korpusie, w praktyce dostęp do korpusujest prawie niemożliwy. Powołanie do korpusu szeregowych zawodowych może odbyć sięw przypadku „uzasadnionych potrzeb SZ”, jeżeli starające się kobiety „będą posiadały szczególnekwalifikacje lub umiejętności” przydatne Siłom Zbrojnym.W ramach wymaganych zmian opracowano szczegółowe regulacje prawne dotyczące służbykandydackiej kobiet umożliwiające korzystanie słuchaczkom szkół wojskowych z rocznego bezpłatnegourlopu na czas ciąży i połogu w miejsce długo utrzymywanej propozycji zwalniania kobietw służbie kandydackiej w przypadku zajścia w ciążę.Doprowadzono do zapisów ustawowych umożliwiających kobietom pełnienie służby wojskowejwe wszystkich korpusach SZ.Aktualnie w nowelizowanej Ustawie pragmatycznej zostały uwzględnione zapisy w stosunkudo kobiet w ciąży lub karmiących piersią, dotyczące: ograniczenia wymiaru godzin służby do 40w tygodniu, zakazu pracy w porze nocnej, zakazu delegowania kobiety bez jej zgody poza miejscesłużby, zakazu powierzania kobietom zadań służbowych szczególnie uciążliwych lub szkodliwychdla ich zdrowia, określonych w stosownym rozporządzeniu do ustawy Kodeks pracy, wprowadzeniaprzerwy na karmienie piersią.W stosunku do kobiet wychowujących małe dziecko wprowadzone zostaną zapisy umożliwiającekorzystanie z urlopów okolicznościowych zamiast wychowawczych oraz zwolnienia z egzaminuze sprawności fizycznej w okresie do pół roku po porodzie. Mężczyźni mogą także korzystaćz urlopów okolicznościowych w przypadku konieczności sprawowania opieki nad najbliższymczłonkiem rodziny, gdy nie ma w domostwie innej osoby, która mogłaby sprawować taką opiekę.Nowe regulacje prawne ciągle są dostosowywane do zgłaszanych potrzeb kobiet.Wprowadzony w resorcie coroczny obowiązek weryfikacji sprawności fizycznej jest odmiennydla kobiet i mężczyzn. Przy konstruowaniu testu kierowano się argumentem, iż odmiennośćw parametryzowaniu sprawności fizycznej kobiet nie obniża wartości kobiety, a potwierdza jedyniezróżnicowanie fizjologiczne. W związku z tym uznano prawo kobiet do odmiennych próbtestowych i norm ich oceny, zwłaszcza po uwzględnieniu ich odmienności w zakresie budowymorfologiczno-funkcjonalnej. Ocena z obowiązkowego egzaminu ze sprawności fizycznej wpływana ogólną ocenę każdego żołnierza i ma wpływ na dalszy przebieg prognozy jego służby.135Polityka obronna