Polityka równości płci Polska 2007
Polityka równoÅci pÅci Polska 2007 - UNDP Polska Polityka równoÅci pÅci Polska 2007 - UNDP Polska
Ramy prawne i instytucjonalnePrace w leśnictwie można podzielić na czysto produkcyjne, z reguły ciężkie i niebezpieczne,oraz należące do zespołu czynności biurowych, administracyjnych, a więc z samej zasady bezpieczniejszei lżejsze. Na straży bezpieczeństwa i higieny pracy zatrudnionych, poza nadrzędnymiaktami prawa z zakresu prawa pracy, stoją regulacje branżowe. Najważniejszą z nich jest Zarządzenienr 19 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych w sprawie instrukcji bhp przy wykonywaniupodstawowych prac z zakresu gospodarki leśnej.Zarządzenie z 1997 r. nie uwzględnia zmian, jakie zaistniały w dostępie kobiet do różnorodnychstanowisk pracy. W sześciu sytuacjach znajdujemy ograniczenie kobietom dostępu do wykonywaniaprac, niezgodne z nadrzędnymi regulacjami prawa pracy. Niewątpliwie pozytywną informacją jestfakt, że obecnie trwają prace nad nowelizacją tego aktu. Powołany został zespół, który do końcabieżącego roku (2007) ma przygotować stosowne zmiany 6 .Polityka ochrony środowiska i zarządzania zasobami naturalnymina przykładzie sektora leśnegoPolskie prawo ochrony środowiska jest zawarte w aktach prawnych o różnej randze. Najwyższymz nich jest Konstytucja RP, która zapewnia każdemu prawo do korzystania ze środowiska,jednocześnie zobowiązując wszystkich obywateli do jego ochrony. Szczegółowe przepisy ochronyśrodowiska, które stanowią podstawy zrównoważonego rozwoju kraju, zawarte są w różnychustawach i rozporządzeniach wykonawczych.Polityka leśna państwa opiera się na stwierdzeniu, że „lasy są najbardziej naturalną formacjąprzyrodniczą od wieków nierozerwalnie związaną z krajobrazem Polski”, jak również „niezbędnymczynnikiem równowagi środowiska przyrodniczego, warunkującym rozwój kraju” oraz „nierozłącznymelementem współczesnej i przyszłej cywilizacji” (Polityka Leśna Państwa, dokumentprzyjęty przez Radę Ministrów w dniu 22 kwietnia 1997 r.). Polityka leśna odnosi się do celówzrównoważonego rozwoju uchwalonych na Konferencji ONZ nt. Środowiska i Rozwoju (Rio deJaneiro 1992) i zobowiązań europejskich ministrów odpowiedzialnych za leśnictwo podjętych naMinisterialnych Konferencjach nt. Ochrony Lasów w Europie (Strasburg 1990, Helsinki 1993,Lizbona 1998, Wiedeń 2003). Określiły one wytyczne trwałej i zrównoważonej gospodarki leśnejuwzględniające również jej funkcje i wartości społeczne, w tym problematykę równości płci.W myśl Ustawy o lasach z dnia 28 września 1991 r. sposoby gospodarowania lasami winnyzważać na „specyfikę warunków społecznych”, w których są realizowane. Funkcje społecznelasów wzbogacają rynek pracy, służą kształtowaniu korzystnych warunków dla rozwoju społeczeństwa,także tworzeniu różnorodnych form użytkowania lasu przez społeczność lokalną, jakrównież „rozwojowi kultury, oświaty i nauki oraz edukacji ekologicznej”.Zgodnie z politycznymi zobowiązaniami polskie ustawodawstwo leśne powinno odnosić siędo problematyki funkcjonowania kobiet i mężczyzn w działalności zawodowej, jak również doaktywności kobiet reprezentujących społeczności lokalne, jako istotnego elementu trwałego,zrównoważonego rozwoju i zarządzania lasami. Ustawa o lasach w dużym stopniu podniosłaznaczenie wartości środowiskotwórczych i ogólnospołecznych lasów przez zrównanie ich z korzyściamisurowcowymi, jednak w swoim głównym nurcie nie odnosi się ona do problematykipłci, a perspektywa równości nie znajduje w niej odzwierciedlenia.Polska polityka leśna znajduje się w fazie formalnego zapewnienia równości płci ujętegow Konstytucji RP i regulacjach Kodeksu pracy. Nie wkroczyła jednak w fazę ustawodawczegozapewnienia równości kobiet i mężczyzn, nawet w obszarze zatrudnienia i rynku pracy, który jestnajważniejszym obszarem regulowanym przez dyrektywy obowiązujące wszystkie państwa członkowskiew Unii Europejskiej 7 .Do sukcesów należy zaliczyć:• duży i rosnący udział kobiet wśród studiujących leśnictwo i kierunki pokrewne;• wzrost świadomości kobiet w kwestiach równości w zatrudnieniu zobrazowany rosnącąliczbą publikacji, prac dyplomowych i magisterskich z tego zakresu;• zainteresowanie zarządzających lasami kwestiami gender, czego dowodem jest rozpoczęcierozmów w sprawie utworzenia grantu celowego przez Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych.6Zarządzenie Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych nr 34 z 12 czerwca 2007 r.: www.lp.gov.pl/zd/z34-2007/?searchterm=zarządzenie%20bhp7Por.: www.rownosc.ngo.pl/124Rozdział 10
Jako niepowodzenie należy potraktować:• brak uwagi poświęcanej kwestiom równości w zatrudnieniu przez zarządzających lasamii środowiskiem w jednostkach terenowych;• ograniczenia ilościowe na rynku pracy dla absolwentów i absolwentek wyższego szkolnictwaleśnego i, w mniejszym stopniu, kierunków powiązanych;• brak bezpośredniego przełożenia stopnia wykształcenia na pełnione przez kobiety funkcjei role w sektorze.Cele polityki równych szans w obszarze ochrony środowiskaBez rocznego okresu praktycznego wdrażania w mechanizmy i reguły funkcjonowania leśnictwanie jest możliwe zatrudnienie w tym sektorze. Jest to reguła wychodząca daleko pozaregulacje Kodeksu pracy, mówiące o zatrudnieniu na okres próbny. Nie ma w sytuacji doboru nastaż specjalnego różnicowania ze względu na płeć. O odbyciu stażu w praktyce decyduje kierującydaną jednostką nadleśniczy. Dotychczasowa praktyka wskazuje, że każdy, kto ukończył szkołęśrednią o charakterze leśnym bądź szkołę wyższą, znajduje dla siebie miejsce odbycia stażu. Warunkiemprzyjęcia do pracy jest uzyskanie pozytywnej oceny z egzaminu stażowego oraz egzaminukwalifikacyjnego.Kierownicy jednostek organizacyjnych Lasów Państwowych zobowiązani są do stosowaniazasady pierwszeństwa w uzyskaniu zatrudnienia kandydatom, którzy otrzymali najwyższe ocenyw zaświadczeniu o pozytywnym wyniku egzaminu. Czynnikiem ułatwiającym kobietom uzyskanieprzyjęcia na staż i ubieganie się o zatrudnienie jest fakt, iż mają one z reguły wyższe średnieoceny z toku studiów oraz lepiej zdają egzamin kwalifikacyjny. Osoby, które nie są absolwentami/absolwentkami i kandydatami/kandydatkami w rozumieniu przepisów zarządzenia (nr 24/2006),zostają zatrudniane w jednostkach organizacyjnych Lasów Państwowych w trybie i na zasadachogólnych, które nie różnicują zatrudniania ze względu na płeć.Zarządzanie środowiskiem realizowane jest zarówno przez samo Ministerstwo Środowiska,jak i podległe mu jednostki i instytucje. Partycypacja kobiet w tych gremiach przedstawia się następująco:ścisłe kierownictwo Ministerstwa stanowi 6 osób. Wśród nich jest obecnie jedna kobietapełniąca obowiązki Podsekretarza Stanu. Szesnaście komórek organizacyjnych MinisterstwaŚrodowiska (departamenty i inne samodzielne jednostki) zatrudnia na czołowych stanowiskachkierowniczych 28 osób, w tym 17 kobiet, z czego 6 pracuje w randze dyrektorki. Powierzone imobowiązki wiążą się z reguły z zapewnianiem prawidłowych warunków funkcjonowania Ministerstwai Ministra jako naczelnego organu administracji rządowej oraz z obsługą finansowo-księgowąposzczególnych komórek. Wyjątkiem jest Departament Edukacji i Promocji ZrównoważonegoRozwoju, który w większości i tradycyjnie zatrudnia kobiety, mężczyźni zaś stanowią niespełnakilka procent stanu zatrudnienia tej komórki. W skład Gabinetu Politycznego Ministra wchodzi7 osób. Kieruje nim kobieta. Tabele kompetencyjne – wykonane na podstawie obowiązującegow Polsce prawa – określające kompetencje/zadania i formy kompetencji, nie uwzględniają możliwościczy konieczności monitorowania sytuacji w zakresie równości traktowania płci w obszarzezainteresowania zagadnieniami szeroko rozumianej ochrony środowiska.Na podstawie sprawozdania Ministra Środowiska z działań resortu w kadencji 2001–2005 8można określić liczbę pracowników ścisłego kierownictwa i udziału w nim kobiet. Funkcje kierownicze(Ministra Środowiska, Sekretarza Stanu, Podsekretarzy Stanu) w Ministerstwie Środowiskaw okresie od października 2001 r. do października 2005 r. pełniło blisko 20 osób, w tymtylko jedna kobieta, która pełniła funkcję Głównego Konserwatora Przyrody (od 29 października2001 r. do 31 lipca 2004 r.) i Podsekretarza Stanu.Organy doradcze i opiniotwórcze działające przy Ministrze Środowiska w liczbie 13 Rad i Komisjiskupiają w swoim gronie blisko 350 przedstawicieli szeroko rozumianej nauki. Jedynie dwiejednostki są kierowane przez kobiety: Komisja Opracowań Kartograficznych i Państwowa RadaOchrony Przyrody. Wśród członków i członkiń rad i komisji przeważają mężczyźni, kobiety stanowiąokoło 21% składu osobowego. Należy podkreślić, że wiele z nich pełni funkcję sekretarzy. Na14 wyodrębnionych stanowisk sekretarzy w komisjach, jedynie 3 są obsadzone przez mężczyzn.Ministrowi Środowiska podlega 5 jednostek badawczo-rozwojowych. Jedna jest kierowanaprzez kobietę. Jest to Instytut Ochrony Środowiska w Warszawie. Parki Narodowe (PN) będącejednostkami nadzorowanymi przez Ministerstwo Środowiska, są w większości kierowane przezmężczyzn. W jednym PN na 23 istniejące w Polsce dyrektorem jest kobieta (Słowiński Park Narodowy).Jest to sytuacja nowa, gdyż przez wiele dekad wstecz żadna kobieta nie kierowała PN.6Por.: www.mos.gov.pl/2materialy_informacyjne125Ochrona środowiska i zrównoważony rozwój
- Page 76 and 77: • wymiar czasowy - bieda może st
- Page 78 and 79: • obserwuje się zjawisko „szkl
- Page 80 and 81: tycznego przesunięcia do kategorii
- Page 82 and 83: • uruchomienie mechanizmów opiek
- Page 84 and 85: Międzynarodowa Fundacja Kobiet - o
- Page 86 and 87: wadzone przepisy sprzyjają ochroni
- Page 88 and 89: Mimo że rola biegłych psychiatró
- Page 90 and 91: Z badań przeprowadzonych pod konie
- Page 92 and 93: prawnej trwają od 2004 r. i wydaj
- Page 94: • liczba programów edukacyjnych
- Page 97 and 98: Prawo do życia prywatnego i rodzin
- Page 99 and 100: Rozdział 8. Nauka, badania i nowe
- Page 101 and 102: odzaju i roku studiów, według wie
- Page 103 and 104: W dotychczasowych dokumentach zwią
- Page 105 and 106: • liczba i/lub proporcja kobiet i
- Page 107 and 108: Komisja złożona z wybitnych autor
- Page 109 and 110: Przydatne strony wwwhttp://equal.ws
- Page 111 and 112: Współpraca mediów i organizacji
- Page 113 and 114: Gender meanstreaming a ideologiczne
- Page 115 and 116: ez względu na tematykę, są to m
- Page 117 and 118: Wskaźniki polityki równości płc
- Page 119 and 120: organizacja ta przeprowadziła akcj
- Page 121 and 122: Warsztaty „Redakcja Równości”
- Page 123 and 124: Trzeciej Ministerialnej Konferencji
- Page 125: Na studiach doktoranckich w dziedzi
- Page 129 and 130: Wskaźniki polityki równości płc
- Page 131 and 132: Winnica, Pokrzywnica i Zatory reali
- Page 133 and 134: Opis obszaru polityki obronnej w od
- Page 135 and 136: Realizowany w resorcie Program prze
- Page 137 and 138: Przegląd obowiązującego ustawoda
- Page 139 and 140: umożliwiających zawodowym żołni
- Page 141 and 142: • promowanie dobrych wzorców rel
- Page 144: Fundacja „Fundusz Współpracy”
Ramy prawne i instytucjonalnePrace w leśnictwie można podzielić na czysto produkcyjne, z reguły ciężkie i niebezpieczne,oraz należące do zespołu czynności biurowych, administracyjnych, a więc z samej zasady bezpieczniejszei lżejsze. Na straży bezpieczeństwa i higieny pracy zatrudnionych, poza nadrzędnymiaktami prawa z zakresu prawa pracy, stoją regulacje branżowe. Najważniejszą z nich jest Zarządzenienr 19 Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych w sprawie instrukcji bhp przy wykonywaniupodstawowych prac z zakresu gospodarki leśnej.Zarządzenie z 1997 r. nie uwzględnia zmian, jakie zaistniały w dostępie kobiet do różnorodnychstanowisk pracy. W sześciu sytuacjach znajdujemy ograniczenie kobietom dostępu do wykonywaniaprac, niezgodne z nadrzędnymi regulacjami prawa pracy. Niewątpliwie pozytywną informacją jestfakt, że obecnie trwają prace nad nowelizacją tego aktu. Powołany został zespół, który do końcabieżącego roku (<strong>2007</strong>) ma przygotować stosowne zmiany 6 .<strong>Polityka</strong> ochrony środowiska i zarządzania zasobami naturalnymina przykładzie sektora leśnegoPolskie prawo ochrony środowiska jest zawarte w aktach prawnych o różnej randze. Najwyższymz nich jest Konstytucja RP, która zapewnia każdemu prawo do korzystania ze środowiska,jednocześnie zobowiązując wszystkich obywateli do jego ochrony. Szczegółowe przepisy ochronyśrodowiska, które stanowią podstawy zrównoważonego rozwoju kraju, zawarte są w różnychustawach i rozporządzeniach wykonawczych.<strong>Polityka</strong> leśna państwa opiera się na stwierdzeniu, że „lasy są najbardziej naturalną formacjąprzyrodniczą od wieków nierozerwalnie związaną z krajobrazem Polski”, jak również „niezbędnymczynnikiem równowagi środowiska przyrodniczego, warunkującym rozwój kraju” oraz „nierozłącznymelementem współczesnej i przyszłej cywilizacji” (<strong>Polityka</strong> Leśna Państwa, dokumentprzyjęty przez Radę Ministrów w dniu 22 kwietnia 1997 r.). <strong>Polityka</strong> leśna odnosi się do celówzrównoważonego rozwoju uchwalonych na Konferencji ONZ nt. Środowiska i Rozwoju (Rio deJaneiro 1992) i zobowiązań europejskich ministrów odpowiedzialnych za leśnictwo podjętych naMinisterialnych Konferencjach nt. Ochrony Lasów w Europie (Strasburg 1990, Helsinki 1993,Lizbona 1998, Wiedeń 2003). Określiły one wytyczne trwałej i zrównoważonej gospodarki leśnejuwzględniające również jej funkcje i wartości społeczne, w tym problematykę <strong>równości</strong> <strong>płci</strong>.W myśl Ustawy o lasach z dnia 28 września 1991 r. sposoby gospodarowania lasami winnyzważać na „specyfikę warunków społecznych”, w których są realizowane. Funkcje społecznelasów wzbogacają rynek pracy, służą kształtowaniu korzystnych warunków dla rozwoju społeczeństwa,także tworzeniu różnorodnych form użytkowania lasu przez społeczność lokalną, jakrównież „rozwojowi kultury, oświaty i nauki oraz edukacji ekologicznej”.Zgodnie z politycznymi zobowiązaniami polskie ustawodawstwo leśne powinno odnosić siędo problematyki funkcjonowania kobiet i mężczyzn w działalności zawodowej, jak również doaktywności kobiet reprezentujących społeczności lokalne, jako istotnego elementu trwałego,zrównoważonego rozwoju i zarządzania lasami. Ustawa o lasach w dużym stopniu podniosłaznaczenie wartości środowiskotwórczych i ogólnospołecznych lasów przez zrównanie ich z korzyściamisurowcowymi, jednak w swoim głównym nurcie nie odnosi się ona do problematyki<strong>płci</strong>, a perspektywa <strong>równości</strong> nie znajduje w niej odzwierciedlenia.<strong>Polska</strong> polityka leśna znajduje się w fazie formalnego zapewnienia <strong>równości</strong> <strong>płci</strong> ujętegow Konstytucji RP i regulacjach Kodeksu pracy. Nie wkroczyła jednak w fazę ustawodawczegozapewnienia <strong>równości</strong> kobiet i mężczyzn, nawet w obszarze zatrudnienia i rynku pracy, który jestnajważniejszym obszarem regulowanym przez dyrektywy obowiązujące wszystkie państwa członkowskiew Unii Europejskiej 7 .Do sukcesów należy zaliczyć:• duży i rosnący udział kobiet wśród studiujących leśnictwo i kierunki pokrewne;• wzrost świadomości kobiet w kwestiach <strong>równości</strong> w zatrudnieniu zobrazowany rosnącąliczbą publikacji, prac dyplomowych i magisterskich z tego zakresu;• zainteresowanie zarządzających lasami kwestiami gender, czego dowodem jest rozpoczęcierozmów w sprawie utworzenia grantu celowego przez Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych.6Zarządzenie Dyrektora Generalnego Lasów Państwowych nr 34 z 12 czerwca <strong>2007</strong> r.: www.lp.gov.pl/zd/z34-<strong>2007</strong>/?searchterm=zarządzenie%20bhp7Por.: www.rownosc.ngo.pl/124Rozdział 10