Polityka równości płci Polska 2007

Trzeciej Ministerialnej Konferencji nt. Ochrony Lasów w Europie (3rdMCPFE, Lizbona, 1998), zawartegow Rezolucji Lizbońskiej L1: Kreowanie równych możliwości w zatrudnieniu, zarobkach,kształceniu i rozwijaniu karier zawodowych 1 .Świadomość ta jest również konieczna do pełnej realizacji współcześnie rozumianych celówzrównoważonego rozwoju, opartych na ustaleniach Konferencji Narodów Zjednoczonych nt. Środowiskai Rozwoju (Szczyt Ziemi, Rio de Janeiro, 1992), które dotyczą równorzędnego traktowaniatrzech komponentów: wzrostu ekonomicznego, ochrony środowiska i rozwoju społecznego.Fundamentalne określenie zrównoważonego rozwoju wyrażone jest przez ponad 50 koniecznychdo osiągnięcia celów, m.in. rozwój społeczeństw, ochrona środowiska naturalnego, współuczestnictwai współodpowiedzialności. Podstawowe cele polityki równości w ochronie środowiska,w tym i w leśnictwie, wynikają z nadrzędnego postulatu, jakim jest kreowanie trwałego i zrównoważonegorozwoju lasów oraz środowiska naturalnego w Polsce. Zrozumienie i akceptacja politykipromującej zrównoważony rozwój przez społeczeństwo oraz jej współtworzenie i wykonywanieprzez środowisko zawodowe jest niezbędnym czynnikiem osiągania celów postawionych przedleśnictwem.Połowa lat 90. ubiegłego wieku to czas gwałtownych przemian i restrukturyzacji w polskimleśnictwie. W tym czasie nastąpiło istotne przyspieszenie prywatyzacji prac w tym sektorze.Efektem tych działań jest spadek zatrudnienia w leśnictwie. Szczególnie duży wzrost zwolnieńz pracy był zauważalny w województwach o dużej lesistości, do których należy: małopolskie, warmińsko-mazurskie,pomorskie, zachodnio-pomorskie i lubuskie. Należy podkreślić, że w regionachcharakteryzujących się dużą lesistością, leśnictwo tradycyjnie było i pozostaje największympracodawcą regionu. W sytuacji redukcji liczby zatrudnionych kobiety nie podlegały jej na równiz mężczyznami. Uzyskane dane z ponad 150 nadleśnictw wskazują, że redukcja zatrudnienia kobietprzebiegała szybciej niż miało to miejsce w przypadku mężczyzn. W latach 2000–2004 liczbamężczyzn zatrudnionych w jednej z Regionalnych Dyrekcji Lasów Państwowych (RDLP) zmniejszyłasię o 10,7%, w przypadku kobiet zaś spadek zatrudnienia wyniósł 11,8%. Łącznie w badanymokresie liczba zatrudnionych w całym dziale produkcji, jakim jest leśnictwo, zmniejszyła sięo ponad 20%. Wyjątkiem jest rok 2005, gdzie współczynnik zwolnień dla mężczyzn był wyższy niżdla kobiet i wyniósł 14,7%.Znalezienie ponownego zatrudnienia w leśnictwie, jak wskazują odpowiedzi ankietowanychpracownic, które straciły pracę w leśnictwie, bądź były świadome takiej sytuacji u koleżanek, jestdla kobiet znacząco trudniejsze. Procentowy współczynnik przyjęć wyniósł w przypadku mężczyznw roku 2004 – 14,6%, w 2005 – 13,6%, dla kobiet zaś odpowiednio 13,2% i 12,5%. Restrukturyzacjazatrudnienia ma miejsce również w chwili obecnej i jest procesem ustawicznym.Pozytywnym trendem zauważalnym w ostatnich kilku latach jest wzrastający udział kobietwśród podejmujących zatrudnienie po raz pierwszy w leśnictwie. Liczba zatrudnianych absolwentówi absolwentek szkół zawodowych, liceów ogólnokształcących, policealnych, średnichzawodowych i wyższych traktowanych łącznie w latach 2003–2005 wyniosła odpowiednio: 672,896, 964. Procentowy udział kobiet wyniósł odpowiednio: 19, 23, 26%. Ten pozytywny trend dotyczyrównież absolwentek studiów wyższych i wyniósł w kolejnych latach 2003–2005: 28, 34, 41%wszystkich podejmujących pierwsze zatrudnienie. Biorąc pod uwagę proporcje płci wśród studiującychleśnictwo, można sądzić, że młode kobiety mają aktualnie większe szanse na zatrudnieniew leśnictwie niż młodzi mężczyźni.Ze względu na strukturę własnościową lasów w Polsce (dominują lasy publiczne – 82,3%,w tym lasy pozostające w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe– 78,2%), głównym zatrudniającym jest sektor publiczny, a nie prywatny. W sektorze prywatnymproporcje zatrudniania pracowników w podziale na płcie przedstawiają się szczególnie niekorzystniez punktu widzenia partycypacji kobiet. Wynika to ze szczególnie silnych w prywatnychprzedsiębiorstwach działających w tym obszarze gospodarki, zadawnionych przyzwyczajeńi traktowania pracy w leśnictwie nadal jako ciężkiej, wymagającej szczególnych predyspozycjifizycznych i psychologicznych.Różnice w wynagrodzeniach, trudności dla kobiet z realizacją ścieżki kariery zawodowej w leśnictwieto sytuacja typowa dla leśnictwa jako działu dającego zatrudnienie w naszym kraju. Wynagrodzeniakobiet są zazwyczaj niższe niż mężczyzn. Jak wynika z materiałów internetowych natemat zatrudnienia i wynagrodzenia według zawodów, w październiku 2002 r. grupa zatrudnionychw: rolnictwie, leśnictwie, rybactwie, ogrodnictwie osiągnęła wynagrodzenie o 8,8% wyższeod średniego w skali kraju. W tej grupie kobiety miały zarobki o 16,9% niższe 2 .Wstępne wyniki badań W. Nowackiej 3 pozwalają sądzić, że sytuacja w leśnictwie, traktowanymsamodzielnie bez uwzględniania pozostałych zawodów, jest podobna do informacji internetowych.1Por.: www.mcpfe.org2Por.: wwwpraca.wp.pl/wiadomosc.html3Wyniki badań ankietowych zrealizowanych przez autorkę są opracowywane statystycznie i nie zostały jeszcze opublikowane.121Ochrona środowiska i zrównoważony rozwój