Polityka równości płci Polska 2007

Opis sektora środków masowego przekazu z perspektywyrówności płciBrakuje rzetelnych badań, które pokazałyby, jak w Polsce wygląda włączanie kwestii równościpłci w obszar informacji, w politykę redakcji oraz jaki jest udział kobiet i mężczyzn w dostępiedo nowych technologii. W ramach zadań związanych z przygotowaniem tego raportu został przeprowadzonytrzytygodniowy monitoring programów informacyjnych stacji telewizji publicznej(TVP 1 „Wiadomości” i TVP 2 „Panorama”) oraz informacyjnej stacji komercyjnej TVN 24, a takżedwóch stacji radiowych: wybrane programy informacyjne i publicystyczne III Polskiego Radia(stacja publiczna) i TOK FM (stacja niepubliczna).Przeprowadzony monitoring, ze względu na krótki okres jego prowadzenia, nie ukazuje całościowegoi dokładnego obrazu, jednak wskazuje na niepokojące tendencje. Ze względu na brakdokładnych badań chcemy wskazać na najważniejsze problemy związane z problematyką równościmężczyzn i kobiet w sektorze mediów. Na podstawie dostępnych analiz oraz badań własnychmożna sformułować następujące wnioski i spostrzeżenia.WprowadzenieŚrodki masowego przekazu – tradycyjne i nowoczesne: prasa codzienna, kolorowe czasopisma,radio, telewizja, Internet – analizowane z perspektywy gender ujawniają nieuwzględnianiezasady równego traktowania kobiet i mężczyzn ani w strukturze instytucjonalnej, ani w poruszanejproblematyce. Problematyka kobiet oraz mniejszości jest wciąż nieobecna. Wiąże się to z niepisanąhierarchią tematów. Do najważniejszych należą: polityczne i gospodarcze, w dalszej części– społeczne, potem kulturalne, a na końcu obyczajowe. Problematyka kobiet jest podejmowanaw świetle tej hierarchii przede wszystkim w działach społecznych oraz obyczajowych. Ignorowanalub przedstawiana stereotypowo jest też sytuacja osób starszych, niepełnosprawnych, mniejszościseksualnych. Te tematy odnajdziemy głównie w działach społecznych.Ponadto kwestie związane z równouprawnieniem czy walką z dyskryminacją pojawiają sięw mediach „okolicznościowo”, przy takich okazjach jak np. Manify 8 Marca czy Marsze Równości.O samym równouprawnieniu mówi się mało, sensacyjnie czy lekceważąco – głównie w komentarzachdziennikarskich. Taka praktyka jest powtarzana bez względu na to, czy mamy do czynieniaz publicznymi, czy komercyjnymi stacjami telewizyjnymi lub radiowymi.Perspektywa androcentryczna jako norma w mediachLekceważenie problematyki równouprawnienia charakteryzuje w zasadzie wszystkie media – bezwzględu na nadrzędny ich cel (informacja, rozrywka czy sensacja). Analizując media z perspektywyrówności płci, wyraźnie widać, że reprodukują one androcentryczne ramy dominującego wzoru kultury,gdzie to, co męskie stanowi normę, a to, co kobiece – jej gorszą wersję lub mniej istotny dodatek.Przedstawianie tak indywidualnych osób, jak i poszczególnych zagadnień jest uwarunkowanepłcią bohaterów doniesień oraz uznaniem problematyki za „kobiecą” lub „męską”, przy czym tadruga uchodzi za ważniejszą. Nie bez znaczenia jest płeć osoby odpowiedzialnej za opracowaniedanego przekazu. W środkach masowego przekazu mniej lub bardziej jawnie dokonywany jestarbitralny podział na formy, gatunki, działy, tematy, ujęcia „kobiece” i „męskie”.Kobiety jako odbiorczynie przekazów informacyjnych najczęściej traktowane są „neutralnie”,co znaczy, że muszą podporządkować się androcentrycznym regułom dekodowania przekazu. Kobietajako czytelniczka-odbiorczyni zmuszona jest do nieustannego dostosowywania swego odbiorudo pozornie neutralnego, a w rzeczywistości androcentrycznego charakteru przekazów. Wiążesię to z kwestią języka używanego w przekazach, w których prawie wcale nie stosuje się żeńskichczy żeńskich końcówek form gramatycznych (m.in. odpowiedników zawodów, np. „socjolożka”;stanowisk, np. „dyrektorka”; ról społecznych, np. „liderka”). Język staje się często narzędziemwiktymizacji, powielania stereotypów, i dużo rzadziej – ich przełamywania.W rolach ekspertów zdecydowanie częściej występują mężczyźni. Podobnie częściej zapraszanisą w roli komentatorów programów publicystycznych. Kobiety wypowiadają się wtedy,gdy poruszana problematyka dotyczy „typowo kobiecych” tematów. Podobnie przedstawiciele/przedstawicielki grup dyskryminowanych pojawiają się jako eksperci/ekspertki od problematykimniejszości, które reprezentują, a więc niepełnosprawni wypowiadają się o problemach niepełnosprawnych,przedstawiciele mniejszości seksualnych o problemach tej mniejszości.110Rozdział 9