Polityka równości płci Polska 2007

Jak wynika ze wspomnianego porównania aktów prawnych w odniesieniu do naukowej karieryzawodowej nie ma w Polsce przepisów uniemożliwiających jednostkom naukowym i uczelniomprowadzenie polityki zarządzania zasobami ludzkimi. W przypadku stworzenia takiej politykipodmioty te są ograniczone tylko przepisami dotyczącymi stopni i tytułów naukowych, formzatrudniania na różnych stanowiskach pracowników naukowych oraz maksymalnej długościzatrudnienia na asystenturze i adiunkturze osób bez, odpowiednio, stopnia doktora i stopniadoktora habilitowanego. Są to jednak przepisy ułatwiające godzenie kariery naukowej z życiemprywatnym i rodzinnym. Dla przykładu w § 103 Statutu Uniwersytetu Łódzkiego przyjętegouchwałą Senatu z dnia 26 czerwca 2006 r. jest mowa o tym, że okres zatrudnienia na stanowiskuadiunkta osoby nieposiadającej stopnia naukowego doktora habilitowanego może ulec przedłużeniuo 3 lata, jeżeli osoba ta uzyskała pozytywną ocenę związaną z zaawansowaniem pracy nadrozprawą habilitacyjną, a bieg terminów ulega zawieszeniu na czas trwania urlopu macierzyńskiegoi wychowawczego, innych urlopów bezpłatnych, urlopu dla poratowania zdrowia oraz naczas trwania służby wojskowej. Podobnie rzecz się ma z przepisem ustawy z dnia 14 marca 2003 r.o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (art. 41)dotyczącym studiów doktoranckich.Niestety w Ustawie o jednostkach badawczo-rozwojowych z 25 lipca 1985 r. płeć uwzględnionojedynie we fragmencie dotyczącym zakazu zatrudniania kobiet w ciąży oraz osób opiekującychsię dziećmi do lat ośmiu poza godzinami pracy, w nocy i w dni wolne od pracy (art. 56). Nie pojawiasię jednak w ustawie kwestia urlopu macierzyńskiego czy wychowawczego, mimo że art. 60dotyczy praw pracowników do urlopu bezpłatnego lub płatnego dla celów naukowych, artystycznychlub kształcenia zawodowego, a także urlopu dla poratowania zdrowia.Przepisy, które w jakikolwiek sposób uwzględniają kryterium płci, nie zawierają konkretnychrozwiązań ułatwiających godzenie pracy zawodowej z wychowywaniem dzieci, zarówno w przypadkukobiet, jak i mężczyzn. Przykładem jest następująca sytuacja: czas wymagany do uzyskaniastopnia doktora habilitowanego, jeśli rodzic nie korzysta z urlopu wychowawczego, jest wydłużonyjedynie o czas urlopu macierzyńskiego. Trzeba podkreślić przy tym, iż decyzja o wykorzystaniuurlopu wychowawczego (który można przeznaczyć np. na pisanie doktoratu lub pracy habilitacyjnej)jest równoznaczna z decyzją o pozbawieniu się na kilka lat źródła dochodu. Pewnymwyjściem naprzeciw dylematom rodzinnym kobiet i mężczyzn pracujących naukowo (choć kobietten dylemat dotyczy częściej) byłoby zapewnienie im możliwości pokonywania kolejnych etapóww karierze w czasie dłuższym np. o niewykorzystany czas trwania urlopu wychowawczego (w stosunkudo maksymalnego) niż dotyczy to osób bezdzietnych lub osób, które na początku okresu zatrudnieniana stanowisku adiunkta posiadają dzieci już pełnoletnie (albo powyżej 15 roku życia).Polityka równych szansPaństwo polskie nie prowadzi polityki równych szans kobiet i mężczyzn ani jakiejkolwiek strategiirówności płci w obszarze nauki. Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzeniapolityki rozwoju (Dz. U. Nr 227, poz. 1658) za nadrzędny dokument uznaje Strategię RozwojuKraju 2007–2015, która nie jest wymagana przez Komisję Europejską. Zaznacza się w nim jedynie,że jest on zgodny z polityką Unii Europejskiej i celami wyznaczanymi przez StrategięLizbońską. „Równość szans” została wspomniana bezpośrednio w Narodowych StrategicznychRamach Odniesienia 2007–2013 (NSRO), dokumencie nazywanym też Narodową Strategią Spójności4 , który zaakceptowała Komisja Europejska w 2007 r. Zakłada się w nim, że ramach realizacjiNSRO wspierana będzie zasada równości szans, co oznacza zapewnienie wsparcia zasadyrówności mężczyzn i kobiet oraz uwzględnianie problematyki równości szans na poszczególnychetapach wdrażania funduszy strukturalnych. Wiąże się to z zapobieganiem wszelkim przejawomdyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub przynależność etniczną, wyznanie lub przekonania,niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną.Pod szyldem NSRO realizowane są obecnie Programy Operacyjne 5 , spośród których ProgramOperacyjny Kapitał Ludzki (POKL) uwzględnia kwestie równości szans kobiet i mężczyzn, kładącnacisk na potrzebę gromadzenia i zbierania danych statystycznych w podziale na płeć oraz potencjalnywpływ projektów na równość płci w ramach PO KL. Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarkawart jest uwagi ze względu na fakt, iż dwa spośród sześciu celów szczegółowych dotycząnauki (nr 2 Wzrost konkurencyjności polskiej nauki oraz nr 3 Zwiększenie roli nauki w rozwojugospodarczym), jeden natomiast odnosi się do nowych technologii (nr 6 Wzrost wykorzystaniatechnologii informacyjnych i komunikacyjnych w gospodarce). Nie ma w tym opisie jednak żadnychwzmianek o równości szans czy równouprawnieniu kobiet i mężczyzn.1004Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007–2013 wspierające wzrost gospodarczy i zatrudnienie (Narodowa StrategiaSpójności), dokument zaakceptowany przez Komisję Europejską, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2007.5Informacje o Programach Operacyjnych dostępne są na stronie Ministerstwa Rozwoju Regionalnego, www.mrr.gov.plRozdział 8