BÆREKRAFTIG LOKAL OG REGIONAL UTVIKLING

44og arbeidsliv i eit område stor innverknad på mål og strategiar i utviklingspolitikken.Dette gjeld i høve til korleis ein distrikts- og regionalpolitiskekstrainnsats skal utformast, men og generelt i høve til annan politikk somer viktig for utviklinga i det einskilde området.Stortingsmelding 31 har ei klar oppfatning om kva den regionale planlegginga skal oppnå(næringsutvikling), og korleis den skal oppnå det (regionale utviklingsprogram). Regionalplanlegging er i denne samanhengen næringsutvikling. Utfordringa er ikkje først ogfremst omfordeling, men regional vekst, og med det fokusering på entreprenørskap somdrivkrafta til regional utvikling. I dette perspektivet vil løysinga på dei regionaleutviklingsutfordringane vera å finna i ei betre regional tilpassing av sektorpolitikken, oggje denne betre regionale konsekvensar. Ut frå det blir det nødvendig med å integrerautviklingsagentar og byggja partnarskap på regionnivået. Det er innanfor dennekonteksten at strategien med regionale utviklingsprogram veks fram:Formålet med regionale utviklingsprogram er å få til ein meir effektivpolitikk med meir forpliktande koplingar mellom planar forankra iutfordringane og vilkåra for kvar region, og bruk av verkemiddel.Men forslaget er ikkje utan atterhald: ”Mål og strategiar er formulerte på fylkesnivå, meni tråd med nasjonale mål i distrikts- og næringspolitikken.” Staten blir framleis med, sompartnar gjennom årlege rundar med godkjenning av eittårige planar, som fylka legg framsom forslag. På mange måtar foregrip meldinga den svenske strategien med regionaleutviklingsavtalar, som blei lanserte i 1998 og som seinare har blitt prøvd ut i stor skala iSverige (De regionala tillväxtavtalen, NUTEK R 1999:12). Dei regionale utviklingsprogramma(RUP) blei introduserte i St meld nr 31 (1996-97) som eit verktøy for betremålretting og tilpassing av verkemidlar til planar, strategiar og utfordringr fylka stodovanfor. Eit av funna frå første periode med regional utviklingsprogram var at detfylkeskommunale handlingsrommet var ganske stort, både med omsyn til målsetjingar,prioriteringar, strategiar og tiltak (Langhelle 2000). Fylkesplanen syntest å vera eiviktigare forankring for innsatsen enn dei politiske målsetjingane som blei uttrykte iStortingsmeldinga som introduserte utviklingsprogramma.Strategien med regionale utviklingsprogram slik den blei utforma i Stortingsmeldinga varå bruka erfaringar frå andre land i Europa (EU) og vellykka erfaringar frå frifylkeforsøkai Nordland og Aust-Agder til å gjera planlegging for regional utvikling på fylkesnivå iNorge meir handlingsretta. Ideen om samordning mellom sektorane og fylka gjennomårlege program for regional utvikling blei henta frå norske erfaringar. RUP som eittårigarbeidsprogram er ofte utvikla innanfor ramma av langsiktige strategiar som finst ifylkesplanar og strategiske næringsplanar på fylkesnivået. Frå EU henta ein ideen om atdenne samordninga skulle skje som eit partnarskap 14 mellom fylkeskommunen og regionaleaktørar, i tillegg til ein næringspolitisk strategi orientert mot ”lærande regionar”.14 Partnarskapsprinsippet til EU er definert av Kommisjonen sin regulering avstrukturfondspolitikken. Gjennom desse reguleringane gjev Kommisjonen medlemsstataneincentiv til å delegera makt til regionane. Partnarskapsprinsippet i EU sin strukturfondspolitikk harslik medverka til å etablera ein fleirnivå-forvaltning” som tendensielt fører til styrking av detregionale nivået i alle medlemslenda. I nokre tilfelle medverkar den til å styrka politisk valderegionale institusjonar (regionalisering), i andre tilfelle medverkar den til at fleire statlegeoppgåver blir ivaretatt av statlege organ som er lokalisert regionalt (desentralisering).Handlingsorienteringa i programma blir sikra gjennom midlar frå dei ulike strukturfonda.NIBR-notat 2004:106