OBRAZY PROWINCJI SZLACHECKIEJJaros³aw KuczerBaronowie von Rechenberg„S³awetne” pochodzeniePrzedstawiciele rodu Rechenbergów byli<strong>jednym</strong>i z wielu, którzy nap³ynêli na terenyŒl¹ska u schy³ku XIII w. By³ to szczytowyokres migracji obcego rycerstwa na ziemieœl¹skie. <strong>Pro</strong>ces ten w du¿ej mierze spowodowanyby³ pojawieniem siê nowych oœrodkówdworskich – ksiêstw dzielnicowych,w których prym wiod³y dwory Bolka I œwidnickiego,Henryka IV <strong>Pro</strong>busa i Henryka IIIg³ogowskiego. Wiêkszoœæ przybyszów z terenówNiemiec nale¿a³a do grupy tzw. ministeria³ów,czyli rycerstwa s³u¿ebnego, obarczonego osobist¹niewol¹ wobec swoich panów. Rechenbergowie,którzy przybyli na Œl¹sk w XIII w.wywodzili siê z terytorium tzw. Pleißenlandu(obszaru w dorzeczu rzek Mulda i Pleiße) napograniczu Turyngii i Miœni. Za siedzibê roduuwa¿a siê zamek Rechenberg pod Frauenstein,po³o¿ony w masywie niemieckich Rudaw(Rechenberg-Bienemühle). Najstarsza z zachowanychwzmianek z 1270 r. mówi o Apitzude Rechenberc.Wed³ug legendarnych przekazów Rechenbergowiewywodziæ siê mieli od Hannesavon Haugwitz uczestnika bitwy pod Legnic¹z 1241 r. Mia³ on na polecenie ksiêcia Henryka74
Pobo¿nego w czasie bitwy dokonaæ atakuwzgórze, prawdopodobnie w celu pomszczeniapora¿ki wojsk chrzeœcijañskich. Z zawo³ania„pomœcij górê”: rache den Berg mia³o siêpóŸniej wywodziæ nazwisko.Pierwszym wzmiankowanym na Œl¹skuprzedstawicielem rodu by³ Heinrich de Rechenberk,wymieniany jako œwiadek w dokumenciez 16 lipca 1290 r., w którym Henryk IIIprzekaza³ miastu G³ogów wsie Brzostówi Jaczów. Rechenberg w dokumentach wystawionychprzez kancelariê g³ogowsk¹ pojawi³siê tylko raz, dlatego nale¿y zaliczyæ go do tejgrupy niemieckich rycerzy z otoczenia ksiêcia,którzy na dworze, przebywali okazjonalnie.Czêœæ z nich liczy³a na hojnoœæ w³adcy i pêdzi³a¿ycie na dworze, inni poszukiwali mo¿liwoœcista³ego osiedlenia siê na Œl¹sku i prowadziliw tym celu rozeznanie. Obecnoœæ Heinrichaw ksiêstwie g³ogowskim mo¿na traktowaæjako rekonesans, gdy¿ powróci³ wraz z RudigeremHaugwitzem w rodzinne strony.Kilkanaœcie lat póŸniej (1311 r.) na terenieksiêstwa pojawili siê kolejni przedstawicielerodu.W okresie renesansu Rechenbergowierozeszli siê po ca³ym Œl¹sku. Obecni bylizarówno w ksiêstwie œwidnicko-jaworskim,wo³owskim, ¿agañskim, kroœnieñskim i g³ogowskim.Ich pozycja zosta³a ostatecznieugruntowana w 1468 r., kiedy ksi¹¿ê HenrykXI sprzeda³ Melchiorowi miasteczko S³awêz zamkiem i przyleg³ymi ziemiami. Transakcjana kwotê 1000 marek czeskich obwarowanaby³a wieloma warunkami, w³¹cznie z mo¿liwoœci¹wykupu przez ksiêcia przekazanychw³oœci. Poniewa¿ po œmierci ksiêcia HenrykaXI w 1476 r. Melchior Rechenberg wykaza³siê du¿¹ zrêcznoœci¹ polityczn¹, uda³o mu siêuzyskaæ rezygnacjê ksiê¿nej Barbary, ¿onyHenryka XI z tego prawa i potwierdzeniew³asnoœci rodziny w ksiêstwie g³ogowskim.Przywilejem tym objêto tak¿e jego potomkówi krewniaków. Kilka miesiêcypóŸniej Rechenberg znalaz³ siê w obozieksiêcia Jana II ¿agañskiego, który w tymczasie opanowa³ wiêksz¹ czêœæ ksiêstwai szykowa³ siê do szturmu ko¿uchowskiegozamku.Insygnia rodu: herbRechenbergowie od czasów œredniowiecza,jak ju¿ wczeœniej zaznaczono, pieczêtowali siêg³ow¹ barana. Znak herbowy na przestrzenistuleci ulega³ niewielkim przekszta³ceniom.Pocz¹tkowo god³o herbu przestawia³o g³owêbarana na tarczy, z czasem w klejnocie pojawi³siê wizerunek wspiêtego po³u barana. Istotnazmiana w wygl¹dzie herbu nast¹pi³a w 1610 r.,wraz z nadaniem Kasparowi (M³odszemu)Rechenbergowi z Kliczkowa tytu³u barona.Wydany przy tej okazji Freiherrdiplom zawiera³opis „ulepszonego herbu” – w tarczyczterodzielnej w czerwonych (rubinowych)polach 1 i 4 pozosta³ wizerunek g³owy czarnegobarana ze z³otymi rogami w z³otejkoronie z trzema strusimi piórami (z³otym,srebrnym i czarnym), w z³otych polach 2 i 3dodano wizerunek po³u czarnego cesarskiegoor³a. W klejnocie herbu znalaz³y siê dwasrebrne he³my turniejowe ze z³otymi koronamii dwoma wspiêtymi czarnymi baranami zez³otymi rogami w koronach z trzema piórami.Labry lewe – czerwone (rubinowe), prawe –(srebrne). Taki sam herb otrzyma³ podczasswojej nobilitacji dwa lata póŸniej Melchiorze S³awy.W cieniu „niemieckiego Hansa”Rozkwit rodu Rechenbergów przypad³na pocz¹tek XVI wieku i by³ zwi¹zanyz niezwyk³¹ ¿ywotnoœci¹. Wed³ug JohannaSinapiusa, œl¹scy Rechenbergowie wywodzilisiê z jednego domu – Borów Polski w ksiêstwieg³ogowskim, który stanowi³ rdzeñ rodziny.Klasyfikacja ta sta³a siê podstaw¹ dla innychgenealogów, jednak¿e w œwietle ich ustaleñ zaprotoplastê domu borowskiego uznaæ nale¿a-³oby Kaspara Rechenberga (zm.1448 r.). Jegopotomkowie dali pocz¹tek trzem g³ównym liniomrodu na Œl¹sku. Pierwsza linia z domemKliczków-Przemków obecna by³a g³ówniew ksiêstwie œwidnicko-jaworskim (Kliczków)i g³ogowskim (Przemków), a po sprzeda¿ydóbr w obu ksiêstwach tak¿e w ksiêstwie¿agañskim (Borowe, Luboszów). Linia tawygas³a na pocz¹tku XVIII wieku. Druga liniaOBRAZY PROWINCJI SZLACHECKIEJ75
- Page 2 and 3:
Zrealizowano w ramach Programu Oper
- Page 4 and 5:
Lubuskie Pismo Literacko-Kulturalne
- Page 6 and 7:
Spis treœciAndrzej K. Waœkiewicz,
- Page 8 and 9:
Andrzej K. WaœkiewiczWtedy i teraz
- Page 10 and 11:
(a pewnie i agentka) specjalizuj¹c
- Page 12 and 13:
Wci¹¿ blisko tradycjiZ Jurijem Ko
- Page 14 and 15:
„Domowina” prze¿y³a ju¿ wiel
- Page 16 and 17:
Brückenteil wieder zwischen die Pf
- Page 18 and 19:
wirtschaftlich genutzt, bevor sie a
- Page 20 and 21:
Hobbyhistorikern und Einheimischen
- Page 22 and 23:
W³adys³aw £azuka* * *Zdzicza³a
- Page 24 and 25:
namowie. Onieœmieleni towarzyszymy
- Page 26 and 27:
ym tu, przy tym biurku, w dzisiejsz
- Page 28 and 29:
wygl¹da nad Sekwan¹ lub w Krakowi
- Page 30 and 31: ci¹g dalszy, nawet jego konieczno
- Page 32 and 33: Zenon Musia³owskiWspomnienie Jadwi
- Page 34 and 35: jekt publikacji rysunków Niemena.
- Page 36 and 37: Idalia RoszczykNabieranienabieram c
- Page 38 and 39: Anna BilonBracia w Bogu,ale czy bra
- Page 40 and 41: Tego typu spotkania i debaty sprzyj
- Page 42 and 43: 40i w koñcu nawarzy³a kory akacjo
- Page 44 and 45: Mieczys³aw J. WarszawskiW moim sad
- Page 46 and 47: Peter MannsdorfPeter MannsdorfAuf d
- Page 48 and 49: gewesen oder hatte es einfach verge
- Page 50 and 51: Schule seien und dass sie keine Sch
- Page 52 and 53: Ein Student mit langen strähnigen
- Page 54 and 55: NA GRANICYJacek Weso³owskiPowabna
- Page 56 and 57: Przejrza³em ten numer wasz ostatni
- Page 58 and 59: niemiecki jest z jego najnowszej ks
- Page 60 and 61: Zw³aszcza kasowych - w Niemczechpr
- Page 62 and 63: Goldberg do Rappaporta. Oczywiœcie
- Page 64 and 65: serdecznoϾ. Wie i rozumie, ze Ni
- Page 66 and 67: oku i dziœ na nowo przecie¿ dziel
- Page 68 and 69: tematy. Jak polsko-niemiecki - czyn
- Page 70 and 71: Romuald SzuraMalarz w plenerzeBo cz
- Page 72 and 73: Cottbus, 22.08.2007Cottbuser Festiv
- Page 74 and 75: PREZENTACJEIgor MyszkiewiczTrylobit
- Page 76 and 77: Galera, infografia, 2007Canibalix M
- Page 78 and 79: Z cyklu Ulro, rysunek, 1997
- Page 82 and 83: œl¹ska z domem Borów Polski rozw
- Page 84 and 85: cesarz mianowa³ go starost¹ ksiê
- Page 86 and 87: g³ogowscy Rechenbergowie po 300 la
- Page 88 and 89: Die Renaissance hatte bestimmt eine
- Page 90 and 91: PRZYPOMNIENIA LITERACKIECzytanie Ÿ
- Page 92 and 93: „Nie chcê byæ pos¹dzony o z³o
- Page 95 and 96: KRAJOBRAZY LUBUSKIEZygmunt Kowalczu
- Page 97 and 98: strefy z hipotetycznymi Wenetami. K
- Page 99 and 100: tetem moralnym. Znani bowiem byli z
- Page 101 and 102: jest budynek bramny. Zbudowany w XV
- Page 103 and 104: Bo¿e s³odkiej czereœniw œrodku
- Page 105 and 106: RECENZJE I OMÓWIENIAAdam Wierzbick
- Page 107 and 108: Zdarza siê jednak, przy zidentyfik
- Page 109 and 110: Bevor man noch zu einem „Aber”
- Page 111 and 112: Werner nie opowiada siê oczywiœci
- Page 113 and 114: Henryk Szylkin, S³owa i obrazy, To
- Page 115 and 116: Fraszki na Wojtaszka (rymowanki te
- Page 117 and 118: Hauptmanns Zeit. Oft wird auf Kolle
- Page 119 and 120: kartach tej ksi¹¿ki, to jej niew
- Page 121 and 122: polskiej estrady: Lady Pank, Bracia
- Page 123 and 124: za ma³o, by widzieæ”. Pokaz prz
- Page 125 and 126: AUTORZY NUMERUAnna BilonUr. w 1983
- Page 127: KSI¥¯KI OFICYNY WYDAWNICZEJWOJEW
Change language